1.5 Financiële positie

Vast en verplicht onderdeel van iedere begroting en rekening is een analyse van de financiële positie van de gemeente aan de hand van tenminste de verplichte BBV financiële indicatoren. Formeel hoort deze analyse te staan in de paragraaf weerstandsvermogen en risicomanagement. Voor de exacte definities van de verschillende kengetallen BBV en de historische ontwikkeling van deze kengetallen verwijzen we naar de paragraaf financiering waar ook de trendmatige ontwikkeling is opgenomen. Naast de verplichte financiële kengetallen nemen wij ook enkele niet verplichte kengetallen op waaronder de weerstandsratio, de schuldevolutie en de schuldratio wat de tegenhanger is van de solvabiliteitsratio.

De provincie deelt de kengetallen in drie categorieën in, maar geeft hier geen harde kwalificatie aan, omdat de normering een eigen gemeentelijke keuze is. Wel kan over het algemeen worden gesteld, dat categorie A het minst risicovol is en categorie C het meest. De door de raad vastgestelde signaleringsnormen voor de weerstandratio staan in onze eigen nota weerstandsvermogen en risicomanagement (18).

(18) De indeling in categorie A categorie B of categorie C is daarin nog niet opgenomen. In de nieuwe nota gaan we dat wel doen om ook deze indicator op dezelfde wijze weer te geven als de verplichte BBV-kengetallen.

Kengetallen Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) 2024 2025 2026 2027 2028 Categorische indeling provincie
Cat.A Cat.B Cat.C
Netto schuldquote 67,4% 76,4% 82,3% 83,0% 82,9% <90% 90-130% >130%
Netto schuldquote, gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen 58,6% 67,6% 74,1% 75,7% 76,5% <90% 90-130% >130%
Schuldevolutie -41.381 -15.204 -6.895 -4.998 -3.792
Schuldratio 70,6% 74,1% 77,0% 78,9% 80,1% <20% 20-80% >80%
Solvabiliteitsratio 29,4% 25,9% 23,0% 21,1% 19,9% >50% 20-50% <20%
Grondexploitatie 3,8% 3,8% 3,9% 3,8% 3,7% <20% 20-35% >35%
Structurele exploitatieruimte 1,2% 0,3% -3,6% -2,3% -1,3% begr.pos. begr.neutr. begr. neg.
Belastingcapaciteit 95,0% 97,5% 97,5% 97,5% 97,5% <95% 95-105% >105%
Kleine weerstandsratio 1,5 2,0 1,5 1,2 1,1 >2 2>r>1 <1
Grote weerstandsratio 3,3 4,5 3,3 2,6 2,6
Ratio algemene reserve versus omzet 7,9% 9,4% 9,0% 8,8% 8,7%
Tabel kengetallen inclusief BBV

De netto schuldquote (NSQ) en de NSQ gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen zijn weliswaar nog binnen de Cat A grens maar tonen wel een negatieve trend vanwege de stijging. De schuldevolutie die vooral iets zegt over de verbetering van je schuldpositie is alle jaren negatief maar toont wel een afnemend tekort. Dat betekent dat er vooralsnog geen kentering gaat komen van de neerwaartse trend in de NSQ.  De oorzaak voor de verslechtering van onze schuldpositie sinds enkele jaren is o.a. terug te voeren op de grote lening die we hebben moeten afsluiten voor het Eijckhagencollege maar ook voor de meerdere tranches voor de Duurzaamheidsleningen. De kleine weerstandsratio is in 2025 nog aan de maat maar daalt meerjarig wel stevig naar de ondergrens van 1. 

Twee van de drie indicatoren die vooral iets zeggen over de exploitatie lijken een positiever beeld te schetsen. We lopen vanwege de beperkte omvang van de grondvoorraden zo goed als geen risico op de grondexploitatie. Ook de indicator belastingcapaciteit toont een positiever beeld omdat onze belastingdruk onder het landelijk gemiddelde ligt. De derde exploitatie indicator, de structurele exploitatieruimte, daalt daarentegen van 1,2% in 2024 naar de negatieve waarden vanaf 2026. Dit is wel berekend nog zonder inzet van het surplus.

Samenvattend betekent dit dat we in de toekomst onze resterende leencapaciteit zorgvuldig moeten inzetten ter voorkoming dat een te groot deel van onze uitgaven nodig is voor de aflossing en rente van onze schuld. Dat kan betekenen dat we ons jaarlijks investeringsbudget zullen moeten temperen.  Daarnaast, maar dat was al duidelijk geworden uit het voorgaande zullen we onze exploitatie weer gezond moeten maken middels een ombuigingsoperatie. Gelukkig hebben we de afgelopen jaren voldoende reserves opgebouwd om dit traject begin 2026 weldoordacht te kunnen doorlopen samen met de raad met als uiteindelijke doel weer perspectief te hebben voor de ambitieuze plannen die we nog steeds hebben.