2.1.1 Programma 1 - Veiligheid

Portefeuillehouder(s): 
R. de Boer en A. Schiffelers

Verantwoordelijke afdelingshoofden:
R. Dautzenberg (BCZ), C. Blezer (TenH), S. Weckseler (BOR) en E. Herinx (MO)

Veiligheidsregio Zuid-Limburg (VRZL)
Op het gebied van de fysieke veiligheid speelt de GR Veiligheidsregio Zuid-Limburg een belangrijke rol. De kerntaak van de Veiligheidsregio Zuid-Limburg is om iedereen die in het gebied, woont, werkt of verblijft te beschermen tegen (gezondheids)risico’s, rampen en crises (meerjarenbeleidsplan 2024-2027). Voor de grootste risico’s zijn specifieke rampenbestrijdingsplannen opgesteld (bijvoorbeeld rampenbestrijdingsplan hoogwater 2023-2026). De Veiligheidsregio Zuid-Limburg bestaat enerzijds uit Crisisbeheersing en rampenbestrijding (provinciaal risicoprofiel 2023-2027) en anderzijds uit Brandweerzorg (dekkingsplan brandweer Zuid-Limburg 2024-2027: gebiedsgerichte opkomsttijden). 

Veiligheid & leefbaarheid
Op het gebied van integrale veiligheid en leefbaarheid heeft de gemeente de regierol en neemt een deel van de uitvoering (beheer en onderhoud in het openbaar domein) voor haar rekening. Bij de uitvoering op het gebied van openbare orde en veiligheid zijn naast de eigen medewerkers (openbare orde en veiligheid, Buitengewoon Opsporingsambtenaren en toezichthouders) ook de politie en ketenpartners (jeugd- en jongerenwerkers, straatcoaches, woningcorporaties, Zorg- en Veiligheidshuis Parkstad etc.) betrokken. We werken dagelijks integraal en samen aan oplossingen. Dat doen we lokaal en in de regio. Zo is Landgraaf voorzitter van de lokale driehoek (burgemeester, politie en OM) SVBBL (Simpelveld, Voerendaal, Brunssum, Beekdaelen en Landgraaf) en van de lokale driehoek Parkstad (SVBBL, Heerlen en Kerkrade). Tevens maakt Landgraaf onderdeel uit van het Regionaal Bestuurlijk Overleg (alle 31 burgemeesters van Limburg, de hoofdofficier van Justitie en de politiechef Eenheid Limburg). Tot slot gaat er, conform het Uitvoeringsprogramma Integrale Veiligheid 2024-2025, bijzondere aandacht uit naar de aanpak van jeugdproblematiek en jeugdcriminaliteit, (woon/jeugd)overlast, verloedering, verwarde personen, radicalisering, ondermijning en digitale criminaliteit. 

Jeugdoverlast
In 2025 wordt de aanpak van jeugdoverlast gecontinueerd aan de hand van preventieve maatregelen zoals de inzet van straatcoaches, bewustwording, stopgesprekken, korte lijntjes met het beroepscollege Brandenberg. Daarnaast zetten we in op repressieve maatregelen zoals het gebiedsverbod, samenscholingsverbod, gebiedsontzegging, verwijderingsbevel en cameratoezicht op diverse plekken in Landgraaf. 

GR Zorg- en Veiligheidshuis Parkstad (ZVHP)
Het aantal meldingen over personen met onbegrepen gedrag neemt toe en de casuïstiek wordt steeds complexer en dat komt met name door de opeenstapeling van verschillende problematieken zoals psychisch/sociaal (dis)functioneren en grensoverschrijdend/strafbaar gedrag. Per 1 januari 2024 is de nieuwe governancestructuur en professionaliseringslag van het Zorg- en Veiligheidshuis die past bij een Gemeenschappelijke Regeling operationeel. Daarmee kunnen we inhoudelijk een stevige invulling geven aan de zorg- en veiligheidsvraagstukken in onze gemeente. 

Toezicht en Handhaving
Het toezicht op en de handhaving van de openbare orde krijgt alle aandacht door de inzet van de BOA's. De wijze waarop dit gebeurt, is vastgelegd in het VTH-beleid 2024-2027 en het daarbij behorende jaarlijkse VTH-programma. De prioriteiten zijn onder andere bepaald door het bevragen van inwoners en het voeren van een enquête in combinatie met het gevaar op de (verkeers)veiligheid en gezondheid. Eén van de speerpunten vormt de ‘zero tolerance aanpak’ bij vuurwerkoverlast, drugsoverlast, jongerenoverlast, verontreiniging door dieren (hondenpoep en loslopende honden) en verkeersoverlast bij scholen. Deze aanpak houdt in dat de Boa’s in deze gevallen géén waarschuwingen afgeven, maar de overtreding direct bestuursrechtelijk dan wel strafrechtelijk aanpakken. Naast de afhandeling van meldingen vinden zowel structurele controles als projectgerichte acties plaats, zoals de verkeershinder bij scholen, overlast door hondenpoep en het Donkere Dagen Offensief. Sinds 1 januari 2024 hebben onze Boa’s meer bevoegdheden op het gebied van verkeershandhaving. Het gaat hierbij om het voeren van geen of onjuiste fietsverlichting, het negeren van rood licht door fietsers en voetgangers en het handheld telefoongebruik door fietsers. Het handhavingsarrangement tussen boa’s en gemeente is hierop aangepast, zodat de boa’s deze bevoegdheden mogen uitoefenen. Door de uitbreiding van deze bevoegdheden zullen hier ook projectmatige acties op worden uitgezet. Ook vinden controles in het kader van ondermijning plaats, onder andere deelname aan het ACT! Interventieteam Parkstad. Sinds 2024 vinden controles op het nachtregister en het Digitaal Opkopers Loket plaats. Ook hier staat een integrale aanpak en samenwerking bij de inzet voorop zowel intern met bijvoorbeeld het team Openbare Orde en Veiligheid als extern met de politie, de Omgevingsdienst Zuid-Limburg, de inzet van straatcoaches en de regionale samenwerking. In de komende periode zetten we de reeds ingezette lijn inzake het verminderen van de administratieve taken en lasten en de doorontwikkeling en verdere professionalisering aan de hand van systemen, werkwijzen en aansturing voort. De activiteiten van de gemeentelijke functionarissen van Toezicht en Handhaving op terreinen als bouwtoezicht en milieutoezicht zijn in de desbetreffende andere programma’s van deze begroting ondergebracht. 

Aanpak van ondermijning
Ondermijning krijgt mede door de lokale-, regionale- en landelijke media en de gemeenteraad steeds meer aandacht. In 2025 gaan we samen met het ACT! interventieteam Parkstad aan de slag om themagerichte controles uit te voeren tegen ondermijnende criminaliteit. Het gaat om een geïntensiveerde aanpak, waarbij Parkstadbreed extra controles worden uitgevoerd. Hiermee verstoren we criminele activiteiten en laten we nog meer zien dat meldingen over verdachte situaties serieus worden opgepakt.

Regiodeal Parkstad Limburg (Regiodeal 2.0)
Het thema veiligheid is erg belangrijk binnen de nieuwe Regiodeal en is opgenomen in de integrale gebiedsgerichte aanpak. Binnen Parkstad zijn 8 focusgebieden aangewezen waar het stedelijke lint van Schaesberg tot Lauradorp (de ruggengraat van Landgraaf) er één van is. Medio 2024 is er een aanvraag ingediend bij de Stadsregio Parkstad waarmee voor de periode 2025-2027 financiële middelen worden gevraagd ter bekostiging van Preventie met Gezag-achtige interventies, zoals deze ook in Heerlen, Brunssum en Kerkrade worden uitgevoerd. Eind augustus is de Stadsregio Parkstad akkoord gegaan met deze aanvraag. Door ook in Landgraaf in te zetten op deze interventies bevorderen we de  veiligheid en voorkomen we een verschuiving van jeugdcriminaliteit binnen het stedelijk gebied van Parkstad. De werkzaamheden die voortvloeien uit de Regiodeals worden in 2025 verder uitgevoerd. 

Aantal uitrukken brandweer
In de afgelopen jaren is het aantal uitrukken over de gehele linie teruggelopen. De verklaring voor de daling van 2020-2021 zit hem in de gewijzigde afspraken rondom de doormelding van brandmeldcentrales (automatische meldingen). In de periode 2022-2023 lijkt het aantal uitrukken zich te stabiliseren. Alleen de toename op het gebied van gaslekkages naar aanleiding van graafwerkzaamheden (door aanleg glasvezelnet) valt op.

Aantal huisverboden    
De huisverboden nemen de laatste jaren in zijn algemeenheid toe in heel Parkstad. De exacte reden daarvoor is onduidelijk, maar er is wel extra geïnvesteerd in de scholing/bewustwording van Hulp Officieren van Justitie.

Aantal meldingen
De daling van het aantal meldingen jeugdoverlast en vuurwerkoverlast van de afgelopen jaren, is mede het gevolg van de integrale ketenaanpak.

De stijging van het aantal winkeldiefstallen is een landelijke trend en komt met name door de hoge inflatie, steeds meer zelfscanmogelijkheden bij verschillende winkels, maar ook met mentaliteitsproblemen. Het aantal geweldsmisdrijven en het aantal diefstallen uit woningen zijn gedaald, en zitten daar mee op/onder het landelijk gemiddelde. De afdeling beheer openbare ruimte van onze gemeente constateert ook steeds meer vernielingen en beschadigingen in de openbare ruimte en aan gemeentelijke eigendommen. Cijfer technisch is er weliswaar sprake van een daling, maar dat komt waarschijnlijk omdat niet van iedere vernieling of beschadiging aangifte wordt gedaan. Vernielingen en beschadigingen worden voornamelijk veroorzaakt door oneigenlijk weggebruik (verkeersongevallen), maar bijvoorbeeld ook door vandalisme of baldadigheid. Deze stijging komt met name door oneigenlijk weggebruik en door bepaalde overlast veroorzakende jeugdigen.

Financiën programma 1

In bijlage 2 van de programmabegroting worden de lasten en baten per taakveld weergegeven.

GR Anti-discriminatievoorziening / Discriminatie.nl Limburg
De jaarlijkse gemeentelijke bijdrage voor de GR Anti-discriminatievoorziening wordt betaald aan de centrumgemeente Maastricht naar rato van het aantal inwoners.

GR Veiligheidsregio Zuid-Limburg (GR VRZL)
De begroting 2025 van de GR Veiligheidsregio Zuid-Limburg is vastgesteld in de raadsvergadering van 20 juni 2024 onder raadsvoorstel 46.

GR Zorg en Veiligheidshuis Parkstad (GR ZVHP)
De bijdrage wordt vastgesteld op basis van de goedgekeurde begroting van het Veiligheidshuis. (Het gedeelte van het budget met betrekking tot uitbreiding coördinatie nazorg  re-integratie ex-gedetineerden valt onder programma 6). De meerjarenbegroting 2025-2028 van het Zorg- en Veiligheidshuis Parkstad is vastgesteld in de raadsvergadering van 20 juni 2024 onder raadsvoorstel 47.

  

Stichting Dierenbescherming Limburg
De stichting Dierenbescherming voert voor de gemeente de zorgplicht uit voor gevonden dieren met een vermeende eigenaar binnen de gemeentegrens. Daarnaast adviseert de stichting de gemeente Landgraaf gevraagd en ongevraagd over het dierenwelzijn. De vergoeding voor de opvang van zwerfdieren aan stichting Dierenbescherming Limburg is conform de afspraken van art. 5 in de samenwerkingsovereenkomst 2012-2027. De stijging ten opzichte van 2024 betreft indexatie. 

Stichting Slachtofferhulp Nederland
Aan de Stichting Slachtofferhulp Nederland, regio Zuid-Limburg, wordt een subsidie beschikbaar gesteld, op basis van het aantal inwoners per 1 januari van het jaar. 

R09 - Restrisico toezicht en handhaving
Uit het uitvoeringsprogramma Toezicht en Handhaving volgen een aantal restrisico's. Dit uitvoeringsprogramma waarover de raad per raadsinformatiebrief is geïnformeerd maakt deze bestuurlijke restrisico's inzichtelijk. Als risico kleeft er niet gelijk een financieel effect aan het al dan niet opkomen van deze risico's maar het is van belang ook de politiek-bestuurlijke risico's te identificeren.