2.1.0 Programma 0 - Bestuur en Ondersteuning

Portefeuillehouder(s): 
R. de Boer, A. Schiffelers en C. Wilbach

Verantwoordelijke afdelingshoofden:
B. Hoevenagel (Griffie), J. Drummen (KCC), R. Dautzenberg (BCZ) en J. Smolenaars (P&C)

Bestuur
We etaleren onze bestuurskracht op lokaal, regionaal en euregionaal niveau. Uitgangspunt is dat we de juiste dingen doen voor onze inwoners. Daarvoor spannen we ons elke dag lokaal in en werken we samen in de (Eu)regio. We nemen het initiatief en vervullen de rol van kartrekker bij verschillende projecten in Parkstad Limburg. Ook blijven we Landgraaf op de kaart zetten door problemen daadkrachtig aan te pakken en de organisatiekracht te versterken. Communicatief blijven we de samenleving informeren door de inzet van verschillende communicatiekanalen en -middelen en blijven we onze successen uitdragen. Daarnaast bevorderen we burger- en overheidsparticipatie in onze organisatie en passen we dit toe bij de ontwikkelingen waarmee we aan de slag zijn.  

Grensoverstijgende samenwerking & samenwerkingsverbanden
De mogelijkheden voor grensoverstijgende samenwerking zijn door de kwartiermaker GROS verkend. In samenwerking met de Stadt Übach-Palenberg is concreet invulling gegeven aan de stedenband die heeft geleid tot concrete resultaten op gebied van onderwijs, cultuur (erfgoed) en toerisme. In het bevorderen van grensoverstijgende samenwerking vervullen we een bemiddelende en faciliterende rol, door de gemeenschappen over de grens te verbinden op basis van hun wensen en behoeften. Een succesvol voorbeeld van een dergelijke samenwerking is het in 2024 uitgevoerde project 'Rimburg gräbt/graaft' en de meerjarige afspraken over de gezamenlijke invulling voor de Monumentendag. In 2025 bestaat onze stedenband 25 jaar. Hier willen we op gepaste wijze invulling aan geven. In 2025 organiseren we ook samen met Arbeitsgemeinschaft Charlemagne Grensregio, het Drielandenfeest in Landgraaf. Dit evenement biedt een uniek platform waar de organisaties op de voorgrond zichtbaar worden gemaakt voor de inwoners en ondernemers van onze Euregio. Want achter de schermen werken mensen en (overheids)diensten samen om de inwoners van onze Euregio in staat te stellen grenzeloos te leven. Tijdens dit evenement kunnen inwoners en organisaties uit de hele grensregio informatie krijgen over de partners, structuren, netwerken en dienstverleners die de grensoverschrijdende samenwerking in de Euregio mogelijk maken.

Voor het verbinden van de gemeenschappen over de grens bleek het lidmaatschap van de Euregio Rijn Maas Noord geen toegevoegde waarde te zijn. Dit is opgezegd per 1 januari 2025. Tegelijkertijd werken we in 2025 aan het versterken van de samenwerking met de Euregio Maas Rijn waar wel subsidiemogelijkheden voor Landgraaf zijn. Voor de invulling met de stedenband met Andrychow is ambtelijk en bestuurlijk overleg om de samenwerking een hernieuwde invulling te geven op cultureel en onderwijsgebied in 2025.

In samenwerking met de gemeente Beekdaelen is een Regiodeal-aanvraag gedaan voor het uitvoeren van een haalbaarheidsstudie in 2025 die de kansen en het potentieel voor euregionale economische samenwerking in de Parkstad-gemeenten Landgraaf, Brunssum en Beekdaelen en aangrenzende gemeenten binnen Kreis Heinsberg, onderzoekt. De studie richt zicht op het identificeren van potentiële gebieden voor samenwerking, met een focus op economie (MKB), toerisme, duurzame ontwikkeling/mobiliteit en landschapsontwikkeling. Het legt de basis voor verdere samenwerking waarbij de bevindingen en aanbevelingen als leidraad kunnen dienen voor toekomstige initiatieven en projecten.

Verder zijn we actief in de landelijke samenwerkingsverbanden zoals de VNG en de M50 om onze belangen in Den Haag te behartigen.

Personeel- en organisatie
Werken voor Landgraaf overstijgt grenzen, is ons uitgangspunt voor het versterken van onze positie op de arbeidsmarkt. Naast een gerichte arbeidsmarktcampagne voor nieuwe medewerkers, blijven we werken aan het zijn van een aantrekkelijke werkgever voor onze huidige werknemers. Dit doen we onder andere door het aanbieden van  goede (secundaire)arbeidsvoorwaarden, een interactief inwerkprogramma, de Landgraaf Academie en het stimuleren van de vitaliteit van onze medewerkers. Daarnaast hebben we  aandacht voor het investeren in de kennis en vaardigheden van onze medewerkers, door de inzet van trainingen, het volgen van opleidingen en het bieden van interne doorgroeimogelijkheden. Voor de toekomstige werknemers promoten we onszelf als werkgever bij de onderwijsinstellingen, bieden we actief stageopdrachten aan en maken we gebruik van moderne werving- en selectiemethodes, zoals de inzet van videofilmpjes, waarbij we onze huidige werknemers een plek geven om Landgraaf als werkgever te promoten. We kijken actief vooruit met onze personeelsplanning en ondernemen acties om vrijkomende vacatureruimte, tijdig en passend bij de ontwikkeling van de organisatie en taken in te vullen. Dit is extra belangrijk met de huidige krapte op de arbeidsmarkt en de uitstroom van medewerkers die de pensioengerechtigde leeftijd behalen. Overige personeelsgerichte zaken zijn beschreven in de paragraaf bedrijfsvoering. 

Burgerzaken
We zien een steeds verdergaande verschuiving van taken van de frontoffice naar de backoffice. Oorzaken hiervan zijn onder meer de verdergaande digitalisering, veranderende wetgeving en de toename van het aantal koppelingen en systeemoplossingen. Extra personele capaciteit wordt ingezet om de extra werkzaamheden als gevolg van de paspoortpiek uit te kunnen voeren. Verder zien we dat de toename van de vluchtelingenstroom, zijn weerslag heeft op de bedrijfsvoering bij Burgerzaken. De wet- en regelgeving stelt namelijk hoge eisen aan de kwaliteit van een persoonsregistratie.

Werkzaamheden en taken van de griffie
De voornaamste taak van de griffie is het ondersteunen van de gemeenteraad. De griffie coördineert vergaderingen, stelt conceptagenda's op en plant bijeenkomsten om de raadsleden te assisteren in hun werkzaamheden. Als kenniscentrum voorziet zij raadsleden van advies en informatie om hen te ondersteunen bij het gebruik van de raadsinstrumenten en waarborgt zij de naleving van procedures, waardoor gestructureerde besluitvorming wordt bevorderd. Daarnaast stimuleert de griffie de communicatie tussen de gemeenteraad, de gemeentelijke organisatie en de burgers, door informatie vanuit de raad te publiceren en inspraakmomenten te organiseren.

Digitalisering van processen 
De griffie is samen met het Bureau Informatiemanagement begonnen met de digitalisering van het raadsproces. Het belangrijkste doel van dit project is om de besluitvorming van de raad optimaal te ondersteunen, het nog transparanter te maken en het vooral eenvoudiger te maken om informatie proactief te delen. Hierbij worden alle vergaderstukken digitaal ondertekend, toegankelijk gemaakt, geanonimiseerd en gearchiveerd in Corsa. Hiervoor moeten de volgende doelen worden gerealiseerd: 
•    Volledige digitalisering van de raadsprocedure (inclusief commissies) in Corsa. 
•    Realisatie van een bij voorkeur tweewegkoppeling tussen Corsa (Recordmanagementapplicatie) en IBabs (digitaal vergaderplatform voor de raadsleden). 
•    Digitaal archiveren van de raadstukken in Corsa als afzonderlijk archief en per zaaktype. 

Visie op burger- en overheidsparticipatie 
Landgraaf wil graag actieve inwoners die actief participeren in hun woon- en leefomgeving. Het gaat hierbij om het betrekken bij en de betrokkenheid van burgers bij overheidsbeleid, maar ook om het nemen van initiatieven en het inspelen op ideeën van inwoners. Inwoners worden geraadpleegd en uitgedaagd om mee te denken over oplossingen, maar ook burgers mogen in het kader van het uitdaagrecht de gemeente uitdagen mee te denken over initiatieven om als burger zelf de regie te nemen omdat men denkt dit zelf beter te kunnen.

Ook in 2025 werken we aan burger- en overheidsparticipatie. Wij willen als gemeente transparant en intensiever in contact treden met onze inwoners om hen te betrekken bij onze werkzaamheden, beleid en besluiten. Dit sluit ook aan bij de Wet versterken participatie op decentraal niveau en de Omgevingswet. In deze tijd waar elke mondige inwoner makkelijk een platform heeft, komt een initiatiefnemer niet meer weg met pas op het laatste moment belanghebbenden te informeren. Participatie verschuift daardoor naar de voorkant van het proces, zodat er ook aanpassingen gedaan kunnen worden in plannen en initiatieven. Voor de wijze waarop wij hier als gemeente uitvoering aangeven wordt het in 2024 vastgestelde beleid verder uitgevoerd, om zorg te dragen voor het vertalen van het Burger- en Overheidsparticipatiebeleid van de gemeente Landgraaf. In de 2e helft van 2024 zijn we gestart met het opstellen van betrokkenheidsprofielen. Hier gaan we mee door in 2025.

Toekomstvisie Landgraaf 2050
De afgelopen maanden hebben we een intensief participatietraject doorlopen met onze inwoners, ondernemers, het maatschappelijk middenveld en buurgemeenten om input op te halen voor onze toekomstvisie. De komende maanden schrijven we aan onze Toekomstvisie, waarin de strategische visie en Omgevingsvisie met elkaar vervlochten zullen worden. Met de Toekomstvisie Landgraaf 2050 zetten we een stip op de horizon waar we naartoe willen werken en wie we als gemeente zijn. De Toekomstvisie zal voor de zomer van 2025 ter vaststelling aan de gemeenteraad worden aangeboden. De Toekomstvisie zal ook in het verlengde liggen van het nieuwe narratief van Parkstad, "Parkstad Limburg Biedt Ruimte!". De kern van het nieuwe narratief is dat we persoonlijke en economische groei als hefboom gaan gebruiken om te bouwen aan een goede toekomst voor alle inwoners van Parkstad, samen met onze partners.

Grens Overstijgende Samenwerking en Stedenbanden
Nadat in 2024 de kwartiermaker GROS samen met Stadt Übach-Palenberg de mogelijkheden om grens overstijgende samenwerking een impuls te geven hebben verkend, willen we hier in 2025 verder uitvoering aan geven. Voor een effectieve voortzetting en (door)ontwikkeling van de huidige structuur van de grens overstijgende samenwerking is ook een ruimtevraag ingediend, waarin wordt voorgesteld om hiervoor structureel budget ter beschikking te stellen, om de formatie van de Kwartiermaker GROS te bestendigen in onze organisatie. Hiermee wordt vervolg gegeven aan de pilot. Gelet op de financiële situatie zoals bekend bij de Kadernota wordt tijdelijk gebruik gemaakt van de mogelijkheid om de kwartiermaker als medewerker boven de formatie in dienst te houden. Voor de lange termijn zal er wel alsnog structurele financiële ruimte beschikbaar moeten worden gesteld om deze werkzaamheden te kunnen continueren. Naast de hernieuwde samenwerking met onze partnersteden vervult de kwartiermaker een verbindende en informerende rol voor lokale organisaties (onder andere voor economie, maatschappelijk veld en onderwijs) binnen het euregionale speelveld. Een soortgelijke rol vervult de kwartiermaker ook binnen de bestuurlijke organisatie. We willen in het bevorderen van grens overstijgende samenwerking een bemiddelende en faciliterende rol spelen, door de gemeenschappen over de grens te verbinden op basis van hun wensen en behoeften. 

Stimuleren van vitaliteit en opleidingen bij het personeel
Voor de jaren 2022 tot en met 2024 is tijdelijk budget gebruikt vanuit de IZA-reserve en het knelpuntenbudget voor de inzet van een medewerker vitaliteit en opleiden voor 0,5 fte. Dit voor het uitvoeren van activiteiten rondom vitaliteit en de aanschaf en implementatie van een online leerplatform de zogeheten Landgraaf academie. In deze begroting is nog niet voorzien van dekking voor 2025 en verder. Dit laatste is afhankelijk van de uitkomst van de nog uit te voeren evaluatie. Het Lokaal Overleg zal gevraagd worden hiervoor in ieder geval voor 2025 opnieuw de reserve IZA in te mogen zetten.

Door het opheffen van de corona maatregelen in 2022 zien we dat 2023 weer een regulier jaar was waarbij het aantal klantcontacten binnen de verwachting van de paspoortdip lag.

AO 02 - Stijging energielasten
De kosten van energie zijn moeilijk te voorspellen door de aanhoudende onzekere ontwikkelingen op de energiemarkt, schattingen voor wat betreft verbruik in 2024 en de eindafrekeningen van 2023. Waar we wel van uit kunnen gaan is dat de energielasten niet meer op het niveau van voor 2022 uit zullen komen. We kiezen ervoor om voor de energielasten een bedrag op te nemen waarvan de inschatting is dat de prijzen hier structureel niet meer onder zullen zakken, een zogenaamde ondergrens. 

AO 03 - Personele opleidingskosten naar 1,5% van de loonsom
Om het kennisniveau van de medewerkers op een aanvaardbaar peil te houden is het noodzakelijk dat zij hiervoor de noodzakelijke opleidingen kunnen volgen. Gelet op de uitstroom van veel oudere medewerkers en de instroom van relatief veel jongere medewerkers is een afdoende opleidingsbudget juist in deze tijd waar sprake is van een overspannen arbeidsmarkt, nodig om de kennis van de medewerkers op peil te houden. Omdat we de afgelopen jaren de meerkosten altijd hebben opgevangen binnen het personeelsbudget zetten we het risico op pm. 

AO 04 - Stijging WSW-lasten door CAO
In de WSW-Cao 2021-2025 die loopt tot eind 2025 is een loonontwikkeling afgesproken gebaseerd op de Loon-prijsontwikkeling (LPO). De vakbonden eisten echter in 2023 een tussentijdse loonsverhoging van meer dan 10%. Uiteindelijk hebben de eisen van de vakbonden geleid tot een overeengekomen structurele loonsverhoging  van 8,75% vanaf 2024. Met de verwachte loon-prijsontwikkeling 2025 komt dat in dit jaar neer op 12,25%. Door de CAO-salarisstijging is er  een benodigde bijraming nodig van circa € 56 duizend op het budget WSW. 

AO 07 - VerSaasing 2025Verklaring autonome ontwikkeling: Wet- en regelgeving financiële BBV
Het BBV schrijft sinds 2020 voor dat ICT kosten voor software in de vorm van SaaS-oplossingen (cloud) direct dienen te worden verantwoord in de exploitatie in plaats van dat de kosten alsmede bijkomende (implementatie)kosten geactiveerd mogen worden. In 2025 staan de applicaties Key2burgerzaken en SmartDocuments op de rol om een SaaS-oplossing te krijgen waarmee structureel € 40 duizend gemoeid is. De incidentele implementatielast zal in 2025 gedekt worden uit de ICT-reserve.

AO 08 - Archiefwet - materiële verzorging van overgebrachte archieven
Wij hebben geconstateerd dat de archieven van de voormalige gemeenten (Schaesberg, Ubach over Worms, Rimburg en Nieuwenhagen) overgebracht zijn maar niet helemaal voldoen aan de eisen van de Archiefwet v.w.b. geordende staat en verzorging. Het gaat hier om 365,5 strekkende meters overgebracht archief dat opnieuw bekeken dient te worden. Het bedrag ad € 48 duizend is benodigd voor de extra capaciteit die nodig is om dit te herstellen.

AO-12 Stijging kosten commissievergoedingen-ontwikkelingen CAO-IB47-ondertiteling raadsvergaderingen
De stijging van de lasten m.b.t. de gemeenteraad hebben betrekking op de onkostenvergoedingen voor raadsleden (landelijke arbeidsvoorwaarden), commissievergoedingen, Ibabs, ondertiteling van de raadsvergaderingen en de accountantskosten. 

AO 19 - Indexering OZB
De gehanteerde meerjarige index 2025-2027 voor de meerjarige raming van de OZB in de begroting 2024 is het gewogen gemiddelde van drie indices: de loonvoet sector overheid (60%), de index materiële overheidsconsumptie (20%) en de index overheidsinvesteringen (20%). De AO is het gevolg van de nieuwe geactualiseerde gewogen index van 3,5 % op basis van het CEP 2024.

AO 20 - Salarislasten ambtelijke organisatie
Voor de raming van de salarislasten volgen we de recent vastgestelde nieuwe CAO die loopt tot 1 jan 2025. De CAO 2024 is hoger uitgevallen dan het percentage van 4,2% waarmee we in de begroting 2024 rekening hebben gehouden. Ook de geactualiseerde loonvoet overheid 2025 van 4,4% is hoger dan de loonvoet van 4,1% waarmee in de B2024 rekening was gehouden voor 2025. Deze hogere indexeringen werken uiteraard structureel door. Meerjarig vanaf 2026 hanteren we vooralsnog de ten opzichte van de loonvoet overheid lagere prijsindex BBP uit het CEP 2024 als index.

 

 

Financiën programma 0

In bijlage 2 van de programmabegroting worden de lasten en baten per taakveld weergegeven.

GR BsGW
De bijdrage aan de GR BsGW betreft de perceptiekosten voor de uitvoering van de gemeentelijke belastingen. De begroting van BsGW is vastgesteld in de raadsvergadering van 20 juni 2024 onder raadsvoorstel 52. De bijdrage aan de GR BsGW voor uitvoering van de afvalstoffen- en rioolheffingen is verantwoord op programma 7 (volksgezondheid en milieu). 

GR Het Gegevenshuis
Het Gegevenshuis ontzorgt de gemeente op het gebied van het opzetten en beheren van object- en ruimte gerelateerde (basis)registraties en geometrie, alsmede het daarmee samenhangende beeldmateriaal. De begroting van het gegevenshuis is vastgesteld in de raadsvergadering van 20 juni 2024 onder raadsvoorstel 41. 

GR Parkstad IT
GR Parkstad IT (PIT) is het initiatief van de gemeenten in de stadsregio Parkstad Limburg om een gemeenschappelijke ICT-dienst voor het technisch beheer van ICT-middelen te ontwikkelen. Vanaf 1 januari 2015 is Parkstad IT operationeel als zogenaamde lichte gemeenschappelijke regeling in de vorm van een centrumgemeente. De gemeente Heerlen heeft de rol van centrumgemeente. De bijdrage van de gemeente Landgraaf is inclusief de ICT-lasten van de GR ISDBOL. Deze lasten worden door de GR ISDBOL aan Landgraaf vergoed.  

GR Stadsregio Parkstad Limburg
De bijdrage aan de GR Stadsregio Parkstad Limburg betreft de bijdrage voor het apparaat. De programmatische bijdrage aan de GR Stadsregio Parkstad Limburg ten behoeve van de IBA is verantwoord onder programma 8. De bijdrage ten behoeve van Regionale Initiatieven is verantwoord onder programma 3. De begroting van de Stadsregio Parkstad Limburg is vastgesteld in de raadsvergadering van 20 juni 2024 onder raadsvoorstel 54.

R04 - Onzekere energieprijzen
De kosten van energie zijn moeilijk te voorspellen door de aanhoudende onzekere ontwikkelingen op de energiemarkt en door schattingen voor wat betreft meer/minder verbruik in verband met verschillende weersomstandigheden per jaar. Er is voor 2025, een energiebudget geraamd van circa € 830 duizend, waarbij het maximale risico wordt ingeschat op circa € 540 duizend is. Het verbruik en de prijs kunnen hoger of lager uitvallen voor 2025. Hier hebben we geen invloed op. Daarom hebben we kans ingeschat op 50%, waardoor er een financieel restrisico is van € 270 duizend. 

R05 - Potentieel extra personele kosten door paspoortpiek in de jaren 2024-2028
Vanaf 2024 verwachten we een stijging in het aantal aanvragen voor paspoorten en identiteitskaarten. Vanaf 2024 verlopen de eerste documenten met 10-jarige geldigheid. Dit zorgt voor een stijging van gemiddeld 2000 aanvragen per jaar in 2020-2023 naar 8000 aanvragen per jaar in de periode 2024-2028. De toegenomen vraag noodzaakt tot een verhoging van de capaciteit van het team burgerzaken. De financiële gevolgen worden voor een groot deel gecompenseerd door een stijging van de opbrengsten uit de leges voor paspoorten en identiteitskaarten. We zoeken naar manieren om de online dienstverlening te verbeteren, de afspraakplanning te optimaliseren en het personeel adequaat te trainen om de toegenomen vraag aan te kunnen. Voor meer details verwijzen we naar de risicokaart R05 zoals opgenomen in de bijlage van de kadernota 2025.

RI - Herverdeling gemeentefonds
Vanaf 1 januari 2023 is het verdeelmodel van het gemeentefonds herzien. Tot en met 2025 is het ingroeipad van voordeel en nadeel gemeenten gemaximeerd op € 37,50 per inwoner. Voor Landgraaf is dat een al in de algemene uitkering verwerkt nadeel van om en nabij € 1,4 miljoen. Vanwege de maximering van het nadeel nemen we hiervoor net als in de begroting 2024 een meerjarig risico op. De maximale impact van het risico is berekend aan de hand van het verschil tussen de door te voeren korting uiteindelijk oplopend tot maximaal van € 63 per inwoner en de nu nog aanwezige afvlakking op € 37,5 per inwoner.  

RII - Indexering salarislasten
De meerjarige index salarislasten 2026-2028 die we voorstellen op te nemen in de nieuwe begroting 2025 ligt meerjarig 2026-2028 lager dan de actuele loonvoet overheid zoals opgenomen in het CEP 2024. We nemen voor het verschil een risicopost op. De cijfermatige onderbouwing en kans inschatting van dit risico kunt u terugvinden in de kadernota 2025.

RIII - Werving boven de formatie
Door de krappe arbeidsmarkt zien we nog steeds vacatures die niet eenvoudig ingevuld kunnen worden. We lossen deze onderbezetting efficiënt en effectief op door beheerst op enkele posities te werven boven de formatie. We monitoren de salarisrealisatie en rapporteren de salarisforecast en het aantal aangestelde medewerkers boven de formatie in de bedrijfsvoeringsrapportage. Het blijft echter verstandig om wel een risicopost hiervoor op te nemen. We vereenvoudigen de berekening van dit risico ten opzichte van de begroting 2024 door eenvoudigweg uit te gaan van een maximaal risicobedrag op € 1 miljoen structureel.