Binnen dit programma stimuleren en faciliteren wij de economische dynamiek en ontwikkeling, de werkgelegenheid, de aanhaking met het onderwijs en de arbeidsparticipatie. Door het op peil houden en mogelijk versterken van de randvoorwaarden voor een gezonde economische structuur en een goed ondernemersklimaat trachten we, in dialoog met de partijen die onze lokale economie vormgeven, de welvaart en het welzijn in Landgraaf te bevorderen. Dit met open oog en oor voor de behoeften van onze ondernemers, waarbij nadrukkelijk aandacht is en blijft voor het waar mogelijk verlagen van de regeldruk en de stroomlijning van procedures. Nieuwe, kansrijke initiatieven ondersteunen we vanuit een positieve grondhouding. We werken op regionale en Zuid-Limburgse schaal constructief samen en we benutten zoveel mogelijk de kansen van de (eu)regionale ligging en samenwerking.
Onder dit programma valt ook het gemeentelijk beleid op het gebied van Vrijetijdseconomie dat is gebaseerd op de doelstellingen en ambities die vastgelegd zijn in de nota Vrijetijdseconomie Landgraaf 2016-2020. Het moet Landgraaf nog aantrekkelijker maken voor zowel toeristen die de regio bezoeken als de inwoners van Landgraaf zelf. Daarbij spelen stadspromotie, het beleefbaar maken van cultuurhistorisch erfgoed en een evenementencyclus een belangrijke rol. Ook op regionale en Zuid-Limburgse schaal wordt een optimale positionering van de Landgraafse vrijetijdseconomie nagestreefd.
Economische ontwikkeling
Het bestendigen en waar mogelijk uitbreiden van het aantal bedrijven en het aantal arbeidsplaatsen is een primair doel van het programma economie. Daar waar er zich in dat kader mogelijkheden aandienen trachten we snel en adequaat te reageren. Bijvoorbeeld op verzoeken van het bedrijfsleven voor uitbreiding of nieuwe initiatieven.
Het is evident dat deze taken in 2021 nog relevanter zijn dan ze al waren. De gevolgen van de coronacrisis zullen zich echter in 2021 naar verwachting verder gaan aftekenen. Bedrijven zijn in 2020 op diverse fronten door de Rijksoverheid ondersteund en ook als gemeente hebben wij waar mogelijk geholpen om bedrijven met raad en daad bij te staan. Dat zullen wij ook in 2021 blijven doen.
In de cijfers van de effectindicatoren zien we dat het aantal arbeidsplaatsen en vestigingen de afgelopen vier jaren is toegenomen. Dat is nog allemaal van voor de crisis. Onze ambitie was en blijft het aantal arbeidsplaatsen boven de 10.000 te houden.
Dit ondanks het feit dat we die ambitie in 2019 hebben gehaald. Een lichte daling als gevolg van de gevolgen van de Corona-crisis achten wij realistisch. De nog niet gehaalde ambitie van 2.500 vestigingen handhaven we eveneens omdat we verwachten dat er meer kleine zelfstandigen (zzp) zullen starten.
Een goede samenwerking tussen private – en publieke partijen blijft één van de basisvoorwaarden om nieuwe, economische dynamiek te genereren. Hierbij dient de gemeente niet alleen faciliterend op te treden, maar ook initiërend, waarbij innovatie en duurzaamheid prominente thema’s zijn. Pilots zullen, in nauwe samenspraak met het bedrijfsleven, een voorbeeldfunctie kunnen vervullen, waarbij op termijn een verdere uitrol tot de mogelijkheden behoort (bijvoorbeeld: zonnepanelenproject MKB)
Door gebruik te maken van de bestaande netwerken, beleidsafstemming, promotie en acquisitie en ook middels regionale afstemming, proberen we het kwaliteit- en serviceniveau blijvend te verbeteren.
Landgraaf wil nadrukkelijk ook jong ondernemerschap stimuleren. De Stichting Starters Centrum en de Stichting Streetwise vervullen in dit kader een voorname, bemiddelende rol. Door jonge ondernemers daarnaast in ons Economische Platform te laten participeren genereren we nieuwe dynamiek en voeren we vernieuwingen in het bestaande netwerk door. Zo borgen we tevens dat ook hun stem gehoord wordt.
De samenwerking op regionale en Zuid-Limburgse schaal is een belangrijke pijler. Binnen Parkstad werken we nauw samen om beleid dat grensoverschrijdend is en/of waar overlap zit met elkaar te bespreken en waar mogelijk en gewenst op elkaar af te stemmen/aan te haken. Zodoende trachten we oneigenlijke concurrentie, miscommunicatie en onduidelijkheid voor ondernemers te voorkomen.
De samenwerking op Zuid-Limburgse schaal, in de vorm van Economische Samenwerking Zuid-Limburg (ESZL), zal naar verwachting in 2021, in aangepaste vorm, definitief doorgang vinden. Dit wordt een samenwerking die een inhoud-gedreven strategische netwerkbenadering heeft en waarbij het vormen van allianties op basis van ‘coalitions of the willing’ rond de strategische opgaven in Zuid -Limburg het uitgangspunt is.
Ook de Euregionale samenwerking krijgt in 2021 een vervolg. Concrete acties ter intensivering van de samenwerking met de oosterburen (Kreis Heinsberg, Städteregion Aachen) zullen georganiseerd worden, maar ook zal aanhaking en afstemming op Parkstadniveau plaatsvinden, waar dit onderwerp is belegd in het kader van de Regiodeal Parkstad.
Fysieke bedrijfsinfrastructuur
Landgraaf wil een aantrekkelijke vestigingsplaats blijven voor nieuwe bedrijvigheid. Dat vraagt om goed bereikbare en toekomstbestendige bedrijventerreinen en winkelcentra. Door de aanleg van de Binnen- en Buitenring zijn onze bedrijventerreinen prima ontsloten. De aanleg van de randweg Abdissenbosch zal die bereikbaarheid nog verder verbeteren. Zoals uw raad weet hebben we daarvoor ca. € 3,5 mln. gereserveerd.
De voorbije jaren is fors geïnvesteerd in de kwaliteit van onze centra. Desondanks kampt ook Landgraaf nog met leegstand in de winkelcentra en de aanloopgebieden. Het aanpakken van leegstand van commercieel vastgoed in de centra en aanloopgebieden is dan ook een speerpunt van ons beleid. In lijn de met SVREZL (Structuurvisie Ruimtelijke Economie Zuid-Limburg) streven we ernaar de drie winkelcentra compact te houden en retail buiten deze gebieden zoveel mogelijk te voorkomen.
Nadat de centra van Schaesberg en Waubach de laatste jaren flink zijn opgewaardeerd en toekomstbestendig zijn gemaakt, is nu winkelcentrum Op de Kamp aan de beurt. Dit winkelcentrum is in 2019 van eigenaar gewisseld. Er is een toekomstvisie opgesteld voor dit centrum waarin omschreven staat dat, naast het tegengaan van leegstand, de levendigheid en aantrekkelijkheid van het winkelcentrum vergroot wordt door o.a. het aantrekken van een (nieuwe) derde supermarkt in de vorm van een discounter. Het streven is om de horeca zoveel als mogelijk te concentreren aan het Raadshuisplein om winkelcentrum Op de Kamp als verblijfsgebied verder te versterken. Met deze opwaardering van het hoofdwinkelcentrum van Landgraaf, die naar verwachting in 2021 haar uitwerking zal hebben, wordt getracht de positie van dit centrum te versterken en toekomstbestendig te maken.
De toevoeging van een derde supermarkt aan winkelcentrum Op de Kamp zal hoogstwaarschijnlijk verschuivingen/verplaatsingen betekenen in het winkel/supermarktlandschap binnen Landgraaf. Deze ontwikkelingen en de consequenties worden op de voet gevolgd en waar nodig/mogelijk wordt er actie ondernomen indien deze ontwikkelingen mogelijkerwijs negatieve effecten tot gevolg hebben.
Een versterkend effect heeft het feit dat Landgraaf onderdeel uitmaakt van de Regiodeal Parkstad Limburg met haar ‘Buurtontwikkelingsplan Oud-Nieuwenhagen en Winkelcentrum Op de Kamp’. Het doel van dit plan ten aanzien van voorzieningen (retail) in deze buurt is om vanuit een samenwerking tussen publieke en private partijen ook te investeren in de kwaliteit, het voorzieningenniveau, het ondernemerschap en de leefbaarheid van de omgeving. Dit wordt bereikt door het zoveel mogelijk concentreren van winkels in het centrum en het verbeteren van de ruimtelijke randvoorwaarden zoals bereikbaarheid, parkeren en de openbare ruimte (ontmoeting). Door een actieve begeleiding wordt kwalitatief nieuw ondernemerschap aan de winkelclusters toegevoegd, vindt transformatie plaats (in beperkte mate sloop) van vierkante meters overtollige winkelruimten naar andere functies, en wordt ingezet op een reductie van de verborgen plancapaciteit. Landgraaf levert met de beoogde transformatie van 5.000 m2 commercieel vastgoed een wezenlijke bijdrage aan de taakstelling vanuit de Regiodeal parkstad (16.000 m2).
Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen
Wij trachten te allen tijden ondernemers zo goed mogelijk te helpen en te ondersteunen. Via diverse kanalen (website, social media, etc.) zorgen we ervoor dat ondernemers op de hoogte worden gehouden van nieuws, ontwikkelingen en andere relevante en interessante informatie.
De samenwerking met de Stadsregio Parkstad Limburg, het Ondernemershuis, het Mensontwikkelbedrijf en ISD BOL vergroot de informatie-uitwisseling en versterkt de samenwerking, hetgeen leidt tot een efficiënte(re) en op maat gesneden aanpak.
Door te sparren met en met enige regelmatig bevragen van ondernemers weten we wat er speelt en leeft en kunnen we daar snel en adequaat op inspelen. Contacten en periodieke overleggen met de ondernemers/winkeliersverenigingen in Landgraaf, maar ook het Economisch Platform dragen hier positief aan bij. Ook de bedrijfsbezoeken die de wethouder samen met de bedrijvencontactfunctionaris meermaals per jaar aflegt zijn hier een goed voorbeeld van.
In lijn met ons beleid werken we daarnaast aan het duurzaam invullen van leegstaande panden in alle drie de kernwinkelgebieden door het stimuleren van nieuw en innovatief ondernemerschap, in de succesvolle samenwerking met Stichting Streetwise. De samenwerking met Streetwise vindt op regionale schaal plaats en sinds halverwege 2020 op basis van een subsidierelatie, gecoördineerd door de Stadsregio Parkstad.
In 2020 is de vernieuwde subsidieregeling ‘Stimuleren innovatief ondernemerschap in winkelkernen’ geïmplementeerd. Middels deze subsidie wordt invulling/herbestemming van leegstaand commercieel vastgoed gestimuleerd. Een ondernemer die start in een leegstaand winkelpand in een van de drie winkelcentra, onder begeleiding van Streetwise, kan rekenen op een eenmalige impulssubsidie van € 6 duizend.
In de gebieden buiten de kernwinkelgebieden, waaronder de aanloopstraten, is herbestemming c.q. herontwikkeling van panden met een retailbestemming gewenst. De hiervoor beschreven subsidie-regeling, in de vorm van een transformatiesubsidie sluit ook hierop aan. Deze subsidie is erop gericht om functieverandering van winkelpanden buiten de kernwinkelgebieden te stimuleren. Hiervoor geldt dat een pandeigenaar die zijn pand transformeert naar een beter passende en toekomstbestendige functie, waarbij de retailbestemming verdwijnt, kan rekenen op een tegemoetkoming in de kosten van maximaal € 15 duizend.
Economische promotie
De Ondernemersdag is één van de vele momenten dat de gemeentelijke overheid en het Landgraafse bedrijfsleven elkaar treffen en in gezamenlijkheid Landgraaf en het Landgraafse bedrijfsleven promoten. Daarnaast dragen initiatieven zoals het Economisch Platform, waarbij actuele, economische en maatschappelijke initiatieven worden besproken, het Grensevent, waarbij de (eu)regionale contacten en samenwerking met de grensregio centraal staan, en evenementen zoals Pinkpop en de Cavemanrun bij aan de promotie van Landgraaf als vestigingsplaats voor nieuwe bedrijvigheid.
Regionale samenwerking
Op regionale schaal zijn we actief met het vormgeven van de retail in de regio. Daarvoor is een uitvoeringsprogramma Retail opgesteld met speerpunten zoals de aanpak van overtollige en ongewenste plancapaciteit, het stimuleren van ondernemerschap en investeren in 14 winkelclusters, en aanpak van de aanloopstraten (historische linten), zoals de Hoogstraat in Landgraaf.
In regionaal verband werken wij daarnaast ook aan de promotie en acquisitie van onze bedrijventerreinen met als doel bedrijven te werven en te begeleiden naar de meest geschikte locatie. Ook hier ligt een uitvoeringsprogramma aan ten grondslag. Samen werken wij aan de implementatie hiervan en de vertaling van actiepunten naar de Landgraafse situatie. Concreet te verwachten resultaat is een ondersteunende website met een daaraan gekoppelde marketingcampagne: “Business in Parkstad”.
Toekomstbestendige vrijetijdseconomie en evenementen
Onderzoek alles, maar behoud het goede. Dat is het motto waarmee Landgraaf haar vrijetijdseconomie versterkt. Nieuwe ontwikkelingen moeten kwalitatief hoogwaardig en inpasbaar zijn in het reeds aanwezige toeristisch-recreatieve profiel van Landgraaf. Jaarlijks beoordelen we nieuwe initiatieven op de toegevoegde waarde voor Landgraaf in aanvulling voor het Landgraafse aanbod. Kansrijke en complementaire initiatieven faciliteren en ondersteunen we van harte.
Uiteraard worden ook zelf ontwikkelingen onderzocht en geïnitieerd. Bijvoorbeeld op het gebied van recreatieve routes, door de uitrol van het geheel nieuwe wandelroutenetwerk ‘Knopenlopen’ en door de verbinding met het erfgoed van Landgraaf te leggen via het digitale cultuurhistorisch platform. Een ander voorbeeld is het onderzoek naar een mogelijke recreatieve herbestemming van de Strijthagermolen. Verder worden de belangen en positionering van Landgraaf zoveel mogelijk ingebracht en door vertaald op regionaal niveau, bijvoorbeeld in het Ontwikkelprogramma Vrijetijdseconomie Parkstad Limburg 2020-2024 Parkstad en de Visie Vrijetijdseconomie Zuid-Limburg 2030, en binnen de nieuwe filosofie en marketingstrategie van Visit Zuid-Limburg (voorheen VVV Zuid-Limburg). Parallel aan deze kaders zullen de eigen gemeentelijke ambities en accenten in 2021 worden herijkt, aangevuld en bestendigd in een actualisatie van de nota Vrijetijdseconomie Landgraaf 2016-2020.
In de nota vrijetijdseconomie Landgraaf 2016-2020 is het versterken van de samenhang evenementen en vrijetijdseconomie als ambitie opgenomen. Evenementen versterken de naamsbekendheid van Landgraaf en vormen een belangrijk instrument voor toeristische stadspromotie. Vanuit het oogpunt van de vrijetijdseconomie is het van toegevoegde waarde om nieuwe evenementen, die een aanvulling vormen op de aanwezige evenementen, binnen te halen. Het doel is het creëren van een kwalitatief hoogwaardige evenementencyclus.
We spannen ons daarom ook in 2021 opnieuw in om aansprekende evenementen aan te trekken die Landgraaf als evenementengemeente op de kaart zetten en/of op recreatief vlak van meerwaarde zijn voor onze eigen inwoners. Bij voorkeur trekken deze evenementen nieuwe bezoekersstromen naar Landgraaf. Tegelijkertijd zetten wij ons in om de bestaande kwalitatief hoogwaardige evenementen voort te zetten, te verrijken en uit te bouwen. Hopelijk biedt 2021 kansen om de draad weer op te pakken waar we die in 2020 noodgedwongen hebben moeten loslaten. In een evenementengemeente als Landgraaf geven evenementen een belangrijke impuls voor de lokale economie. In 2021 zal het onderzoek naar de economische spin-off van Pinkpop worden opgeleverd.
Voor wat betreft het benodigde (relatief beperkte) jaarlijkse werkbudget om invulling te geven aan dit door de raad vastgestelde beleid doen we een beroep op de reserve transformatie. In de financiële bijstellingsrapportage zullen we uw raad verantwoording afleggen over het daartoe te onttrekken bedrag.
Cultuurhistorie
Landgraaf is trots op haar verleden. Een rijk verleden, want het lijkt wel alsof de hele Westerse geschiedenis de gemeente heeft aan gedaan. De Romeinen vestigden zich hier in hun villa’s en kleine nederzettingen, omgeven door glooiende graanvelden. Later bouwden ridders en graven er kastelen die generaties lang het symbool van hun macht waren. Vreemde legers trokken door de Landgraafse gehuchten, onderweg naar veldslagen die de Europese landkaart gevormd hebben. En ook in Landgraaf veroverden koel- en schachttorens van de Zuid-Limburgse mijnindustrie een plek aan de horizon. Dit alles heeft geresulteerd in een prachtige erfenis van monumenten en verhalen die de toeristische aantrekkelijkheid kan vergroten.
Daarom is het voor de vrijetijdseconomie van belang om het cultuurhistorisch erfgoed van Landgraaf voor inwoners en bezoekers zichtbaar en beleefbaar te maken. Dat doen we door jaarlijks te investeren in cultuurhistorische landmarks. In 2020 is hard gewerkt aan het opbouwen van een digitaal cultuurhistorisch platform. Dit is een webapplicatie ofwel een telefoonvriendelijke website waarmee we het cultuurhistorisch erfgoed van Landgraaf op een aantrekkelijke manier ontsluiten voor zowel inwoners als bezoekers. Met wetenschappelijk verantwoorde maar toegankelijk geschreven beschrijvingen, anekdotes en beeldmateriaal brengen we het verleden tot leven en vertellen we de verhalen waar we trots op zijn. In 2021 zullen nieuwe verhalen en mogelijkheden aan de applicatie worden toegevoegd. Ten slotte wordt ernaar gestreefd om Landgraaf in 2021 optimaal te positioneren in de cultuurhistorische verhaallijnen die ook Visit Zuid-Limburg (voorheen VVV Zuid-Limburg) in haar storytelling gaat opvoeren.
Stadspromotie
Om de naamsbekendheid van Landgraaf te vergroten, is stadspromotie van essentieel belang. Wij vertellen het verhaal van een bloeiende gemeente in een regio die zichzelf opnieuw aan het uitvinden is, waar een contrast bestaat tussen natuurgebieden vol schoonheid en cultuur en een stedelijk gebied met attracties en diverse andere (recreatieve) voorzieningen. We laten geen mogelijkheid onbenut om dit verhaal kernachtig uit te dragen.