Samenvatting begroting 2021-2024

Samenvatting

Terug naar navigatie - Samenvatting

Voor u ligt de begroting 2021 en meerjarenraming 2022-2024. Een begroting die is opgesteld in een tijd van grote onzekerheid als gevolg van de Covid-19 crisis. Desondanks is het ons gelukt de begroting 2021 opnieuw formeel en structureel in evenwicht te brengen. Een resultaat dat in deze tijd niet meer een vanzelfsprekendheid is. Gedwongen door de toenemende vraag naar Wmo- en Jeugddienstverlening hebben we de ramingen van de lasten Wmo en Jeugd in deze begroting meerjarig omhoog moeten bijstellen. Dit legt een aanzienlijke claim op de ruimte van het budget in de meerjarige exploitatie. Ruimte die er dankzij de groei van de bijdrage van het Rijk in de vorm van de algemene uitkering ook is. Daar waar we in het verleden de verwachte incidentele tekorten op de Wmo en Jeugd nog deels afdekten uit onze reserves doen we dat nu volledig vanuit onze exploitatie. Enerzijds omdat onze reservepositie de afgelopen jaren stevig in omvang is afgenomen, maar vooral ook omdat we zien dat de toenemende vraag naar Wmo-dienstverlening en Jeugdhulp mede door Rijksbeleid en jurisprudentie een meer structureel karakter heeft. Een trend die overigens niet alleen in Landgraaf zichtbaar is maar nagenoeg in heel Nederland. Dankzij de behoedzaamheid waarmee de raad in de voorgaande jaren is omgegaan met de geprognosticeerde groei van de algemene uitkering (het zogeheten accres) is dit voor ons mogelijk zonder financiële ombuigingen. Het is zelfs mogelijk gebleken om de volledige lasten van de nieuwbouw Eijkhagencollege af te dekken in deze begroting zonder verlaging van het investeringsbedrag van € 3,5 miljoen in de transformatie en zonder verhoging van de OZB. Dat is iets waar we trots op kunnen zijn.
We moeten echter wel rekening houden met enkele grote risico’s met structurele financiële impact zoals de herverdeling van de algemene uitkering vanaf 2022 en de mogelijke daling van de Rijksuitgaven in de verdere toekomst a.g.v. de Covid-19 crisis. De op de langere termijn afnemende Rijksuitgaven werken via het ‘’Trap op Trap af systeem’’ door in de omvang van het gemeentefonds en dus in het door ons te ontvangen deel van de algemene uitkering. Onze reservepositie is nu en in de komende jaren nog groot genoeg om de onderkende risico’s af te dekken mochten die (deels) opkomen en herstelt zich ook meerjarig dankzij de instandhouding van de grote structurele storting van € 1,75 miljoen.
Inzet van een deel van die storting ter dekking van de ruimtevragende beleidsalternatieven voor nieuw beleid zoals opgenomen in de kaderbrief is echter op dit moment niet haalbaar vanwege de grote onzekerheid m.b.t. de geschetste risico’s en de meerjarige ontwikkeling van de weerstandsratio. Die daalt immers meerjarig. Dat betekent echter geenszins dat we niet voortvarend door kunnen gaan op de ingeslagen weg.

Sociaal Domein

Binnen het sociale domein bestendigen wij de Gezonde Basisschool van de Toekomst op drie van onze basisscholen en gaan we dit concept zelfs over meerdere basisscholen uitrollen mede dankzij de beschikbare OAB gelden. We starten samen met SVOPL de bouwvoorbereidingen op voor de nieuwbouw van het Eijkhagencollege. Ook in 2021zullen we nog een aantal werkzaamheden op en rondom de drie zogeheten A-locaties, zijnde de parken Heigank, Strijthagen en ter Waerden, (laten) uitvoeren, om daarmee nog beter te kunnen bijdragen aan activiteiten in onze gemeente op het gebied van sport en recreatie. De transformatie van de jeugdhulp via JENS ontwikkelen we door, evenals de inkoop via de centrumgemeente Maastricht. Ook de Wmo zal verder worden getransformeerd. Niet alleen met de vanaf 1 januari gecontracteerde zorgaanbieders hulp bij het huishouden en begeleiding, maar ook door efficiëntere uitvoeringsprocessen en het inzetten op nazorg en voor- en achterliggende voorzieningen. De gevolgen van de Coronacrisis zullen een toenemend beroep op de Participatiewet tot gevolg hebben. Onzeker is echter nog in welke mate dit door zal werken in het aantal uitkeringsgerechtigden. We vertrouwen erop dat het Rijk hiervoor dan ook de extra middelen ter beschikking zal stellen. Veelal is er samenhang met gezondheids- en financiële problemen. Een verontrustend beeld, waarvan wij de gevolgen samen met onze verbonden partijen zo goed mogelijk proberen te voorkomen.

Fysiek Domein

In het fysieke domein blijven energietransitie, klimaatadaptatie en transformatie als gevolg van de demografische ontwikkelingen de belangrijkste opgaven. Doordat de invoering van de Omgevingswet één jaar is uitgesteld zal ook 2021 nog worden gebruikt om de implementatie verder voor te bereiden. In het kader van de energietransitie zetten we het lokaal uitvoeringsprogramma ‘’Palet 3.0’’ voort met als ambitie om uiteindelijk in 2040 energieneutraal te zijn. Daartoe werken we in 2021 met de regionale partners verder aan de warmtetransitievisie en een warmteplan dat in 2021 gereed moet zijn. Ook stellen we in 2021 de RES 1.0 (Regionale Energiestrategie) vast. Om in de toekomst verantwoorde keuzes te kunnen maken voor het klimaatadaptief inrichten van Landgraaf, brengen wij alle data over ons watersysteem eerst op orde. Op basis daarvan stellen we een nieuw (verbreed) gemeentelijk rioleringsplan op (het Watertakenplan).
Het in 2019 uitgevoerde woonbehoefte-onderzoek heeft mede als basis gediend voor de in 2020 vastgestelde Nota Samen Slim Sleutelen aan de Stad, inclusief het woningmarktprogramma. De uitvoering hiervan is ter hand genomen en zal vanaf 2021 tot zichtbare resultaten gaan leiden. De fysieke onderdelen van het Buurtontwikkelplan Oud Nieuwenhagen/Op de Kamp voorzien eveneens in de behoefte aan meer levensloopbestendige woningen voor onze groeiende groep senioren alsmede in het toekomstbestendig maken van winkelcentrum Op de Kamp. Als gevolg van Covid-19 is het IBA expositiejaar uitgesteld tot 2021. Het ontsteken van ons lichtkunstwerk op de Wilhelminaberg vormt de symbolische start van het expositiejaar.
Als onderdeel van het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan voltooien wij in 2021 de reconstructie van de Rimburgerweg (start 2020) en van het kruispunt Kleikoeleweg-Brunssummerweg. We werken uiteraard verder aan het wegwerken van het achterstallige onderhoud wegen.

Bestuur, veiligheid en openbare orde

We blijven investeren in de vergroting van de bestuurskracht op regionaal (en internationaal) niveau en zien de Regiodeal als een opmaat naar de herijking en versterking van de intergemeentelijke samenwerking. De intensievere vormen van samenwerking met onze Duitse buren in de aangrenzende Kreisen gaan we ook in de komende jaren verder verstevigen en waar mogelijk uitbouwen. Hierbij hebben we specifiek aandacht voor samenwerking van scholen en voor culturele uitwisseling. Het uitvoeren van grensoverschrijdende initiatieven om de kansen en mogelijkheden van onze grensregio optimaal te benutten is onderdeel van de Regiodeal Parkstad. Plannen en acties vanuit Landgraaf zullen wij hierop afstemmen, met als doel elkaar verder te versterken en elkaar aan te vullen. Dit om te komen tot een complete en integrale aanpak.
Het in 2020 in een uitvoeringsplan vertaalde kadernota Integrale Veiligheid Landgraaf, Voerendaal, Simpelveld, Beekdaelen en Brunssum gaan we in 2021 realiseren. Daarbij zetten onze regierol op het gebied van Integrale veiligheid voort ook in het geval van overlast, verloedering en radicalisering en coördineren de acties op het terrein van ‘’ondermijning’’. We geven daarbij een vervolg aan het plan van aanpak op gebied van bestuurlijke aanpak waarbij we vanuit een pro-actieve aanpak en casuïstiek-overleggen ook flexcontroles zullen gaan uitvoeren in samenwerking met partners zoals politie en sociale recherche. Onze BOA’s zullen hun rol als toezichthouder en handhavers voortzetten met als speerpunten o.a. dumpafval, hondenoverlast en verkeersoverlast (bij scholen). Ook het project Donkere Dagen Offensief, overlast door (hang)jongeren en de ketengerichte aanpakwoninginbraken zetten we voort in samenwerking met de politie.

Wij hebben ondanks de onzekere tijden vertrouwen in de toekomst.