Voor u ligt de programmabegroting 2023 en meerjarenraming 2024-2026. Een begroting waarin de ontwikkelingen zoals gepresenteerd in de kadernota 2023 zijn geactualiseerd en verwerkt in deze begroting.
Op financieel gebied leven we in turbulente tijden. Dankzij de enorme toename van de begrote Rijksuitgaven in de regeerperiode van het Kabinet Rutte IV krijgen we (trap op) de komende jaren veel extra geld vanuit het gemeentefonds. Dit ondanks het feit dat het al jaren lopende onderzoek naar de herverdeling van dat gemeentefonds – dat voor landgraaf nadelig uit pakt - inmiddels voor een klein deel is verwerkt. Opvallend is dat uitgaande van de meicirculaire vanaf 2026 sprake is van een afname van het accres. Dat maakt dat er structureel dus veel minder extra middelen zijn zeker indien we dit afzetten tegen de grote opgaven waar we als (mede)overheden gezamenlijk voor staan. Opgaven die ook bij de gemeente vragen om structurele middelen.
Onder aan de streep wel genoeg middelen om in deze begroting voor ca. €4,4 miljoen ruimte vrij te maken voor nieuw beleid waarvan ca. €3 miljoen incidenteel beleid dat gedekt wordt uit de algemene reserve. Een reserve die ondanks deze onttrekkingen de komende jaren fors groeit. Daarnaast zetten we in 2023 voor ca. €4,6 miljoen aan nieuwe investeringen uit (exclusief €5,9 miljoen voor riolen). Dit alles neemt niet weg dat we wel te maken hebben met een aantal forse financiële risico’s waaronder het risico dat de lonen en prijzen veel meer stijgen dan de nu structureel in de begroting opgenomen stelpost loon- en prijscompensatie van ruim €1,25 miljoen in 2023. Een zeer actueel risico dat na de kadernota in omvang is toegenomen en feitelijk ook op komt is de energiearmoede in combinatie met de torenhoge inflatie van dit moment. Veel gezinnen, en niet alleen de gezinnen met bijstand, kunnen de eindjes niet meer aan elkaar geknoopt krijgen. Om hiervoor tot concrete voorstellen te komen hebben we een Task Force opgericht. Deze Task Force waarin ook de ISD BOL participeert zal voorstellen ontwikkelen die burgers, verenigingen en bedrijven kunnen helpen om de negatieve gevolgen van de huidige hoge energieprijzen te beperken op de korte en de langere termijn. In afwachting van de daadwerkelijke implementatie en uitwerking van het noodfonds voor energie door het Rijk werken we zelf in ieder geval een plan uit ook voor de korte termijn dat we, mocht het noodfonds van het Rijk te laat of te weinig steun bieden, ingezet kan worden uiteraard na akkoord van de raad. We houden nu in deze begroting in ieder geval rekening met het risico dat we in 2023 en mogelijk ook na 2023 deze nog uit te werken extra maatregelen voor de middellange en langere termijn financieel zullen moeten ondersteunen.
De recent ontvangen septembercirculaire is zoals te doen gebruikelijk niet verwerkt in de ontwerpbegroting. Omdat deze circulaire het zogenaamde ''ravijn'' van het accres in 2026 grotendeels dicht zullen wij de impact van deze circulaire op de cijfers zoals gepresenteerd in deze begroting middels een raadsinformatiebrief aan u duiden.