2.1.3 Programma 3 - Economie

Portefeuillehouder(s):
F. Janssen en S. Kropman

Verantwoordelijke afdelingshoofd:
F. Geurts (ROG) 

Economische ontwikkeling

Het bestendigen en waar mogelijk uitbreiden van het aantal bedrijven en het aantal arbeidsplaatsen is een primair doel van het programma economie. Onze ambitie blijft het aantal arbeidsplaatsen boven de 12.000 te houden. Net als voorgaande jaren zetten wij hierbij in op de volgende zaken.

Het onderhouden van contacten met onze ondernemers 
Dit doen we door bedrijfsbezoeken, thematische bijeenkomsten met het Economisch Platform, reguliere overleggen met de ondernemers in onze drie centra en op onze twee bedrijventerreinen en door de organisatie van onze jaarlijkse ondernemersdag. Daarnaast houden wij onze ondernemers via diverse kanalen op de hoogte van zaken die voor hun relevant zijn. 

(Regionale) Samenwerking 
We werken hiervoor samen met de Stadsregio Parkstad Limburg (beleidsafstemming, promotie, acquisitie bedrijfsterreinen), de Economische Samenwerking Zuid-Limburg (ESZL), het Mensontwikkelbedrijf, het Starterscentrum Limburg en de Stichting Streetwise.

Zorgen voor toekomstbestendige winkelkernen
Het toekomstbestendig maken van ons hoofdwinkelcentrum Op de Kamp heeft de hoogste prioriteit. Daarnaast wordt -mede door de inzet van Streetwise- actieve begeleiding geboden aan nieuwe ondernemers die zich in onze kernen willen vestigen. Daarmee wordt ongewenste leegstand weggewerkt. Onze stimulerings- en transformatiesubsidie ondersteunt en stimuleert dit proces. Met deze regeling vindt tevens transformatie plaats van vierkante meters incourante winkelruimte naar andere functies buiten de aangewezen winkelgebieden.

Zorgen voor toekomstbestendige bedrijventerreinen
Vanwege de heel beperkte uitbreidingsmogelijkheden op onze bedrijventerreinen werken wij constructief samen met onze bedrijven om uitbreidingsmogelijkheden te creëren op de bestaande terreinen door sloop-nieuwbouw, transformatie en herstructurering. Ook zorgen wij voor een goede bereikbaarheid en ontsluiting. 

Toekomstbestendige vrijetijdseconomie en evenementen
Jaarlijks worden diverse initiatieven en evenementen ondersteund wanneer die complementair en kansrijk zijn voor de Landgraafse vrijetijdseconomie. Natuurlijk neemt Landgraaf ook zelf initiatief. Zo zetten we bijvoorbeeld in op het revitaliseren van de kermissen in de kernen en het binnenhalen van diverse groot- en kleinschalige evenementen. Ons cultuurhistorisch erfgoed maken we voor gast en inwoner beleefbaar via het digitaal platform Ontdek Landgraaf. Ondertussen optimaliseren we onze recreatieve routestructuur met de nieuwe wandelnetwerkstructuur ‘Knopen Lopen’ en door aan te haken op diverse themaroutes. Al deze initiatieven komen voort uit de ambities die zijn vastgelegd in de nota vrijetijdseconomie Landgraaf 2021-2030. We zullen ons ook in 2024 weer inzetten om deze ambities te verwezenlijken.

Cultuurhistorie
Landgraaf is trots op haar verleden. Een rijk verleden dat zowat de hele Europese geschiedenis reflecteert. IJzertijdboeren verbouwen al eeuwenlang hun gewassen op onze bodem wanneer rond de jaartelling de Romeinen arriveren. De Romeinen brengen nieuwe gebruiken en producten met zich mee. Ze bouwen hun villa’s en leggen uitgestrekte graanvelden aan. Eeuwen later sticht de lokale adel kastelen die generaties lang het symbool zijn van hun macht. Ondertussen trekken steeds weer vreemde legers door onze gehuchten, onderweg naar veldslagen die de Europese landkaart hebben gevormd. Met het aanbreken van de 20e eeuw verandert de pastorale wereld die Frans Erens later met zoveel weemoed beschrijft. Schacht- en koeltorens van de mijnindustrie veroveren hun plek aan de horizon. De rustige kernen groeien uit tot bruisende mijngemeentes, die in 1982 fuseren tot de gemeente Landgraaf. Op voormalige mijnterreinen bloeit nu de vrijetijdseconomie. Dat rijke verleden zetten we bewust in om de aantrekkelijkheid van Landgraaf te vergroten. Met Ontdek Landgraaf en recreatieve routes vertellen we de verhalen en maken we bijzondere plekken beleefbaar. Daarnaast geven we Landgraaf een plaats binnen de historische verhaallijnen die Visit Zuid-Limburg in haar storytelling voor Parkstad opvoert.

Stadspromotie
We promoten Landgraaf als toeristisch-recreatief hoogtepunt in Zuid-Limburg,  maar ook als een aantrekkelijk onderdeel van de bestemming Parkstad Limburg. Samen met de andere gemeenten promoten we Zuid-Limburg, waarbinnen de Stadsregio Parkstad complementair is aan het traditionele Zuid-Limburg.

Hoewel Landgraaf deel uit maakt van Parkstad Limburg en mede door de Buitenring goed met de andere steden is verbonden kan Landgraaf bogen op een eigen economische structuur. Onze twee bedrijfsterreinen, de drie winkelcentra en het toeristische gebied Park Gravenrode hebben een eigen dynamiek met als resultaat meer dan 2.500 bedrijven en een werkgelegenheid van meer dan 12.000 arbeidsplaatsen. Het is onze ambitie om deze economische structuur voor Landgraaf te behouden en waar mogelijk verder uit te bouwen. 

Landgraaf heeft onlangs de moeilijke jaren met Covid-19 en de Energiearmoede toch een lichte groei weten te bewerkstelligen voor zowel het aantal vestigingen als voor wat betreft het aantal arbeidsplaatsen. Veel bedrijven zijn gelukkig duurzaam verankerd in Landgraaf en zoeken daarom niet zo snel een nieuwe vestigingsplaats elders. Voor de komende jaren zal wel het gebrek aan beschikbare bedrijfskavels een rol gaan spelen. Dit in relatie tot bedrijven die willen uitbreiden maar daarvoor op de huidige locatie te weinig ruimte hebben of nieuwe bedrijven die zich in Landgraaf willen vestigen. Wel zullen wij in 2024 potentiële herontwikkelingslocaties op de bedrijfsterreinen in kaart brengen. 

De verwachte, lichte groei van de vestigingen en de arbeidsplaatsen zal mede worden afgeremd door het vertrek van een grote speler namelijk bouwbedrijf Jongen. 

Het vergroenen en toekomstbestendig maken en houden van de winkelcentra staat hoog op de agenda. Voor winkelcentrum Op de Kamp betekent dat, dat naast de upgrading van het bestaande winkelcentrum ook de openbare ruimte grenzend aan het winkelcentrum een impuls krijgt. Hierdoor zal de positieve beleving van het vernieuwde winkelcentrum en de omgeving worden versterkt en dus de aantrekkelijkheid toenemen. Daarnaast wordt het raadzaam geacht om na het gereed komen van de upgrading van winkelcentrum Op de Kamp een analyse te maken van de twee andere winkelcentra om deze toekomstbestendig te houden en verder te investeren in de kwaliteit van het verblijfsklimaat onder meer door vergroening. In 2024 zal worden gestart met een analyse van en plan van aanpak voor het winkelcentrum in Schaesberg.

We werken op Zuid-Limburgse schaal samen om (economische) vraagstukken/uitdagingen aan te pakken die de gemeentegrenzen overstijgen. Dit gebeurt in een samenwerkingsvorm waarbij iedere gemeente zelfstandig kan besluiten bij te dragen aan regionale acties en/of projecten, met als gevolg dat er diverse 'coalitions of the willing' ontstaan. Afhankelijk van de ambities van de gemeente en/of de (sub)regio zullen we aansluiten bij initiatieven. Initiatieven waar we reeds bij aangesloten zijn de afgelopen tijd zijn Yuverta (Biodiversiteit en Duurzame Leefomgeving) en Regionaal Voedselsysteem Zuid-Limburg. Voorgaande jaren is hier door de raad structureel een budget voor ter beschikbaar gesteld, maar doordat de samenwerking toen nog in ontwikkeling was, is er onvoldoende gebruik van gemaakt en zodoende in 2022 bij de financieel-technische analyse van de jaarrekeningsaldi afgeraamd. Aangezien de beoogde doelen en activiteiten van de economische samenwerking nog steeds actueel zijn (inclusief raakvlakken met aangrenzende disciplines), is in deze begroting een incidenteel budget van € 60 duizend opgenomen (voor zowel het 2024 als voor 2025 'RVC-exp 17'). Middels deze financiële ruimte kunnen we als gemeente actief deelnemen aan projecten die aansluiten bij onze ambities en opgaven. In 2025 vindt een evaluatie plaats.

We zijn actief op zoek naar een partij die aan het gebied Rouenhof een toeristisch-recreatieve invulling geeft die complementair is aan de reeds aanwezige toeristisch-recreatieve trekkers en die rekening houdt met de natuurlijke context van het gebied en de omgeving daarvan. 

In de begroting 2024 is een incidenteel werkbudget Vrijetijdseconomie en Evenementen (RVC-exp 13) opgenomen van € 90 duizend om het niveau van de Landgraafse vrijetijdseconomie en evenementen te behouden, te optimaliseren én om de ambities uit de Nota Vrijetijdseconomie Landgraaf 2021-2030 te kunnen realiseren. Die ambities zijn niet tijdelijk maar structureel van aard en wortelen diep in vastgesteld beleid. Op basis van  de realisatie in 2024 wordt de omvang van het benodigde budget voor 2025 bepaald. De ambities zijn onder meer:

- Voortbouwen op de kernkwaliteiten van de Landgraafse vrijetijdseconomie, zoals:

- Contact met ondernemers in de recreatieve sector
- Landschap als decor van de vrijetijdseconomie

- Versterken van de Vrijetijdseconomie, onder meer door:

- Verlevendigen van de kernen
- Doorontwikkelen recreatief aanbod
- Stadspromotie

- Versterken van de evenementencyclus en het aantrekken van nieuwe evenementen

- Optimaliseren toeristisch-recreatieve verbindingen

- De verhalen en identiteit van Landgraaf uitdragen, onder meer door:

         - Cultuurhistorie te integreren in fiets- en wandelroutes
         - Onderhoud en uitbreiding van website/erfgoedportaal Ontdek Landgraaf

- Inspelen op regionale initiatieven die Landgraaf en de regio versterken

Financiën programma 3

In bijlage 2 van de programmabegroting worden de lasten en baten per taakveld weergegeven.

De apparaatsbijdrage aan de GR Stadsregio Parkstad is opgenomen in programma 0. In dit programma verantwoorden we alleen de bijdrage aan een zestal regionale initiatieven op het gebied van economie en toerisme. Vanaf 2019 maken deze deel uit van de begroting van de regio Parkstad. De Landgraafse bijdrage is vastgesteld op basis van de goedgekeurde begroting van de regio Parkstad op 8 juni 2023 onder raadsvoorstel 34.

We onderkennen geen majeure risico’s in dit programma.