2.1.6 Programma 6 - Sociaal Domein

Portefeuillehouder(s):
A. Schiffelers en C. Wilbach

Verantwoordelijke afdelingshoofden:
J. Drummen (KCC), C. Goffin (MO)

Landelijke ontwikkelingen in het sociaal domein, in het bijzonder de Wmo en de Jeugdhulp, hebben de komende jaren impact op financieel, inhoudelijk en uitvoeringstechnisch vlak. Ingezet wordt op een positieve trendbreuk op sociaal gebied. Meedoen moet voor iedereen mogelijk zijn en iedereen kan zijn talenten maximaal inzetten als het gaat om participatie. Positieve gezondheid, preventie en vroeg signalering liggen hieraan als uitgangspunten ten grondslag. De jeugdhulp wordt getransformeerd. Deze moet resulteren in een tijdige, passende en integrale basishulp voor jeugdigen en ouders, die zelfredzaam of samen redzaam als volwaardig partner deelnemen. Het voorliggend veld wordt verder uitgebreid en vroeg signalering wordt opgepakt door gebiedsteams. Deze werken outreachend op of nabij de vindplaats (vindplaats=werkplek). De transformatie moet efficiëntere uitvoeringsprocessen opleveren en bijdragen aan de kostenbeheersing

Transformatie van de maatschappelijke ondersteuning (Wmo) om inwoners in de eigen omgeving zo lang als mogelijk zelfstandig te laten meedoen in de samenleving. Als dat niet lukt, inzet op zorgen voor elkaar en indien dit ook niet mogelijk is, dan ondersteuning vanuit de gemeente in samenwerking met Welsun en zorgaanbieders. Ten behoeve van de transformatie worden in de periode 2023-2024 maatregelen voorbereid en uitgetest om de Wmo-voorzieningen en uitvoeringsprocessen te herijken, met als doel om de uitgaven voor de Wmo betaalbaar en beheersbaar te houden. Vanuit de invalshoeken Wmo, jeugd en participatie en de daarin door inwoners gevraagde ondersteuning wordt efficiënter en effectiever samenwerken tussen de leefgebieden werk, zorg, inkomen, welzijn, wonen en onderwijs bevorderd, zodat het bestaande voorzieningenniveau met de beschikbare middelen in stand kan worden gehouden. De Regiodeal is daarbij een belangrijke impuls.

Samenkracht en participatie
Participeren in de samenleving wordt gestimuleerd onder andere door de ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorg, sociaal en cultureel werk, algemeen maatschappelijk werk, opbouwwerk, preventie, inclusie, burgerparticipatie en bestrijding van eenzaamheid. 

Algemene voorzieningen gericht op participeren
Algemene voorzieningen zijn een laagdrempelige vorm van ondersteuning die de inzet van zwaardere zorg kan voorkomen. Intentie is het openstellen van huiskamers als brede inloopvoorziening, maar ook het meer benutten van buurt- en wijkcentra als ontmoetingsplek en inloopvoorziening in de wijk. Welsun en Met Elkaar Landgraaf nemen hierin het voortouw en worden daartoe financieel gefaciliteerd.

Wonen en zorg
De samenwerking tussen het sociale en fysieke domein krijgt niet alleen gestalte vanuit de Regiodeal maar ook via de in de voorbereiding zijnde toekomstvisie Wonen en Zorg. Zowel regionaal (Parkstad, via het koploperstraject huisvesting aandachtsgroepen) en lokaal (gemeente Landgraaf) wordt samen met woningcorporaties en zorg en welzijnsorganisaties gewerkt aan een integrale toekomstvisie Wonen en Zorg. Met deze visie wordt de basis gelegd voor en toekomstbestendig uitvoeringsprogramma waarin concreet is vastgelegd welke plannen wanneer worden uitgevoerd om te voorzien in wonen, zorg en welzijn voor ouderen en andere kwetsbare doelgroepen.

Preventie en samenwerkingsinitiatieven
Preventie blijft voor zowel de jeugd als de volwassenen speerpunt. Interventies vinden plaats die zich richten op het versterken van de doorgaande lijn, het werken aan verantwoord burgerschap, de integrale aanpak verbeteren, de aanpak scheidingsproblematiek en het komen tot de duurzame buddy-systemen. Deze preventieve activiteiten worden bekostigd door onttrekking van de benodigde middelen hiervoor aan de reserve Jeugdpreventieplan. De activiteiten waarop wordt ingezet zijn aanvullend op eerdere interventies, aansluitend bij de opdracht aan JENS, die al geborgd zijn. 

Met Landgraaf Verbindt worden samenwerkingsinitiatieven tussen organisaties ondersteund, met als doel om het maatschappelijk middenveld te versterken en het voorzieningenniveau op peil te houden. Op de rol staan onder andere (wijkgerichte) netwerkbijeenkomsten en het bevorderen van het gebruik van de sociale activiteitenkaart. 

Eenzaamheid
Landgraaf scoort hoog op het gebied van eenzaamheidsproblematiek in alle leeftijdscategorieën. Via het plan ‘Landgraaf één tegen eenzaamheid’ wordt ingezet op het laten ontmoeten van inwoners en het leggen van verbanden met andere initiatieven. Samen met de twee Landgraafse VO-scholen wordt ingezet op de aanpak van eenzaamheid onder jongeren, omdat Landgraaf hier hoger op scoort dan andere Zuid-Limburgse gemeenten. Met inzet van het ouderenwerk van Welsun wordt laagdrempelig hulp geboden aan ouderen, is er een luisterend oor en kunnen zij begeleid worden naar laagdrempelige, voorliggende voorzieningen en activiteiten.

Lokale Inclusie Agenda (LIA)
Een Lokale Inclusie Agenda (LIA) zal ter vaststelling worden voorgelegd, zodat iedere inwoner gelijke kansen en rechten heeft om zelfstandig mee te doen op alle terreinen in het leven. Ingezet wordt daarbij vooral op bewustwording in de interne en externe omgeving, fysieke toegankelijkheid, digitale toegankelijkheid en de sociale omgeving. 

Maatschappelijk werk en buurtopbouwwerk
Maatschappelijk werk en buurtopbouwwerk worden via Welsun uitgevoerd. Maatschappelijk werk richt zich primair op het beantwoorden van zeer diverse vragen van inwoners op sociaal- en maatschappelijk gebied. Buurtopbouwwerk richt zich op het verbeteren van de kwaliteit van de sociale leefbaarheid binnen de wijk/buurt. Dit door zowel het actief signaleren van knelpunten als door het anticiperen op initiatieven van  inwoners. Sprake is van een stijgende trend in het aantal en de complexiteit van vragen van inwoners. De samenwerking tussen zorgaanbieders (Welsun, JENS en Met Elkaar Landgraaf) wordt verder geïntensiveerd om het soepel op- en afschalen van zwaardere en lichtere ondersteuning mogelijk te maken. 

Vrijwilligerswerk en mantelzorg
Veel organisaties kunnen niet (goed) functioneren zonder de inzet van vrijwilligers. Het gaat hierbij zowel om de traditionele verenigingen als ook om de inzet van vrijwilligers binnen het sociale domein. Naast Welsun, die zelf veel vrijwilligers inzet en verantwoordelijk is voor de vrijwilligerscentrale, zorgt een aantal organisaties voor de ondersteuning van mantelzorgers dan wel de ondersteuning van mensen die vanwege lichamelijke of psychische redenen hier behoefte aan hebben. Het beschikbaar krijgen en houden van voldoende vrijwilligers en mantelzorgers is punt van aandacht.

Inburgering
In 2022 is de nieuwe inburgeringswet in werking getreden. Deze geldt voor statushouders en immigranten met een inburgeringsplicht. Gebundelde deskundigheid vanuit Welsun, het Mens Ontwikkel Bedrijf en  het onderwijs wordt in het inburgeringsproces ingezet. Per inburgeraar wordt door de rijksoverheid € 12,5 duizend vergoed. Een vergoeding op basis van gemiddelden. In verband hiermee alsook de laatste jaren opgelopen achterstand bij de reguliere verplichte taakstelling, kan sprake zijn van hogere uitvoeringskosten. Een risicopost is daartoe opgenomen.

Opvang vluchtelingen uit Oekraïne
Ondersteuning wordt geboden aan de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Ondersteuning is erop gericht  om ze naast het bieden van onderdak, zoveel als mogelijk te ondersteunen om zelfstandig te leven in Landgraaf. De hiermee gepaard gaande kosten worden door de Rijksoverheid vergoed. 

Toegang en eerstelijnsvoorzieningen
Mede als gevolg van de vergrijzing zal sprake blijven van een toenemend beroep op de Wmo. Transformatie van de Wmo is ingezet en gewerkt wordt aan het opnieuw opbouwen van werkprocessen, met als doel om de beschikbare capaciteit zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten. Samenwerking tussen toegang, zorgaanbieders en voorliggend veld is hierbij van belang.

Inkomensregelingen
Inkomensregelingen betreffen uitkeringen vanuit de Participatiewet aan mensen die zijn aangewezen op bijstand. Ook bijzondere bijstand en diverse minimaregelingen behoren hiertoe. De uitvoering hiervan ligt bij ISD BOL, de stichting Leergeld, het Jeugdfonds Sport en het Jeugdfonds Cultuur. 

De Voorzieningenwijzer geeft een advies over onderbenutting van voorzieningen/regelingen. Zo wordt gekeken of er recht bestaat op toeslagen, of er aanspraak gemaakt kan worden op bijvoorbeeld bijzondere bijstand of minimabeleid, maar ook of aangifte inkomstenbelasting aan de orde is. De Voorzieningenwijzer is ingebed in de bestaande processen van ISD BOL. Zo wordt bij iedere toekenning van een uitkering het aanbod voor de Voorzieningenwijzer gedaan. Eind 2023 gaan we samen met ISD BOL bekijken hoe we een nog groter deel van de doelgroep bereikt krijgen. 

BUIG
Van de rijksoverheid wordt een gebundelde uitkering (BUIG) ontvangen voor het bekostigen van de uitkeringen Participatiewet, IOAW, IOAZ, Bbz en voor de inzet van loonkostensubsidie. Deze uitkering is gebaseerd op een objectief verdeelmodel. Idealiter zou de uitkering voldoende moeten zijn om de uitkeringslasten volledig te dekken. Dat is voor Landgraaf echter al jaren niet het geval, waardoor er structureel tekorten zijn op de uitkeringslasten die uit eigen middelen moeten worden bijgepast. De drempel om in aanmerking te komen voor de extra Vangnetuitkering is 7,5% van de definitief over dat jaar toegekende BUIG. De Centrale Raad van Beroep heeft Landgraaf in het gelijk gesteld en het ministerie de opdracht gegeven om met een voorstel te komen, waarmee Landgraaf voor haar tekorten gecompenseerd wordt. 

(Arbeids)Participatie
Door krapte op de arbeidsmarkt doen vooral mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt een beroep op de uitkering. Gevolg is dat er meer inspanningen en dus middelen nodig zijn om kandidaten richting arbeidsmarkt of participatieplek te leiden. Hierbij is ook de bereidheid van werkgevers nodig om niet de vacature als uitgangspunt te nemen, maar meer te kijken naar wat de potentiële werknemer zijn bedrijf kan bieden. Om dit te stimuleren werken ISD BOL, WSP en ons MOB samen in de taskforce onbenut arbeidspotentieel. 

WSW en beschut werk
Sinds 2015 worden geen nieuwe indicaties meer afgegeven voor de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW). De mensen met een bestaande indicatie blijven aan de slag bij Werkvoorzieningschap Oostelijk Zuid Limburg (WOZL). Via het Werkgeverservicepunt (WSP) worden deze mensen zoveel als mogelijk individueel of groepsgewijs gedetacheerd bij reguliere werkgevers. Vanaf 2015 komen mensen met de zwaarste belemmeringen dus niet meer in de WSW, maar in de participatiewet terecht. Gezien de zware problematiek van de doelgroep is het heel complex om deze mensen aan een baan te helpen. De hiertoe ter beschikking staande instrumenten zoals begeleiding en loonkostensubsidie zullen de komende periode zoveel als mogelijk ingezet worden. Onderzoek op Parkstad niveau zal uitwijzen of het nodig is om een instrument als Nieuw Beschut Werk anders in te richten dan tot nu toe. 

Maatwerkvoorzieningen (Wmo)
De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) gaat uit van eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht. Iedereen is in de eerste plaats zelf verantwoordelijk is voor het organiseren van zijn eigen leven, werken en wonen. Als dat niet kan, dan zorgen voor elkaar, waarbij inwoners elkaar ondersteunen. Daarna pas de gemeente als vangnet waarbij in eerste instantie een beroep kan worden gedaan op algemene voorzieningen. Als dat ook niet lukt worden individuele voorzieningen ingezet. Zo kort als mogelijk en zo zwaar als nodig. Desondanks is nog steeds sprake van een stijgende vraag naar ondersteuning vanuit de Wmo en in het bijzonder huishoudelijke hulp. Daarom is de transformatie van de Wmo ingezet, gericht op het opnieuw opzetten van de voorzieningen en uitvoeringsprocessen. 

Schulddienstverlening
Welsun (1e lijn) en Kredietbank Limburg (KBL, 2e lijn) geven in samenwerking vorm aan de ondersteuning van mensen die schulden hebben. Ondanks de vroegsignalering en de voorspelde explosieve groei als gevolg van de diverse crisissen zien we dit nog niet in die mate vertaald in het beroep dat op schuldhulpverlening wordt gedaan, voor zover het de Kredietbank Limburg betreft. Wel zien we in 2022 een stijging in het beroep dat op de 1e lijns-schuldhulpverlening gedaan wordt. Ten aanzien van de KBL lopen een aantal majeure ontwikkelingen (wijziging van de gemeenschappelijke regeling, wijziging van de bekostingsstructuur en de uittreding van Heerlen) die in 2024 hun beslag moeten krijgen. 

Jeugdhulp 
Tot het taakveld jeugdhulp behoort begeleiding van jongeren op het vlak van jeugd- en opvoedhulp, jeugd- GGZ, jeugdzorg aan verstandelijk beperkten, vervoer, persoonlijke verzorging, kortdurend verblijf en gesloten jeugdhulp.

Jeugd- en opvoedhulp
De  opdracht basishulp Jeugd voor de ambulante jeugdhulp wordt door JENS uitgevoerd. De  thema's integraliteit en normaliseren hebben een grotere focus gekregen. De opdracht wordt bekostigd door een lumpsum budget.

Overige jeugdhulp
Via centrumgemeente Maastricht kopen we de overige jeugdhulp in, te weten:
•    Crisishulp (zowel ambulant als residentieel) en de crisisdienst jeugd (=toegang tot crisishulp, voorheen SEH genoemd);
•    Verblijf (alle vormen, ook voltijdpleegzorg);
•    Gesloten en intensief klinische Jeugdhulp Zuid-Limburg (GIKJ);
•    Jeugdbescherming en Jeugdreclassering.

Naast bovenstaande jeugdhulp, kopen we ook onderstaande jeugdhulp in:

- Landelijk Transitiearrangement (LTA) om goede, passende hulp aan de meest kwetsbare jongeren te bieden en de continuïteit van het zorglandschap te garanderen, via de Vereniging van Nederlandse Gemeenten;

- Overige maatwerkcontracten: daar waar bovenstaande inkoop niet volstaat.

 Veranderingen Jeugdwet 
In 2023 is de VNG akkoord gegaan met de hervormingsagenda jeugdzorg. De hervormingsagenda wordt verwerkt in diverse richtlijnen en wetten. Deze worden vanaf 2023 lokaal en regionaal geïmplementeerd. De leidende principes voor de hervorming van de jeugdzorg zijn:
1.  Passende zorg voor de meest kwetsbare kinderen;
2.  Versterken veerkracht in normale dagelijkse leven;
3.  Minder marktwerking;
4.  Verbetering kwaliteit en effectiviteit;
5.  Jeugdzorg als effectieve samenwerkingspartner.

Jeugdbescherming- en reclassering
Tot deze taakvelden behoren jeugdbeschermingsmaatregelen gericht op de opvang en het verbeteren van de veiligheid van kinderen en jeugdigen tot 18 jaar (met inbegrip van maatwerkdienstverleningsmaatregelen) voor jeugdigen die in de betreffende opvangvoorzieningen verblijven. De reclasseringsinterventies worden door de rechter bepaald en kunnen uitstijgen boven de leeftijd van 18 jaar. 

Veilig Thuis/Geweld Hoort Nergens Thuis
Veilig Thuis is het meldpunt voor situaties waarin kindermishandeling/huiselijk geweld een rol speelt. De afgelopen jaren is gewerkt aan een stabiele basis voor Veilig Thuis als organisatie binnen de GGD Zuid-Limburg. In 2023 is de regionale visie ‘Geweld in Afhankelijksheidsrelaties’ en bijbehorende uitvoeringsagenda vastgesteld. De komende jaren staan in het teken van implementatie van deze visie. 

Kinderopvangtoeslagaffaire (KOTA)
De rijksoverheid heeft de gemeenten opgedragen om hulpverlening te bieden aan (mogelijk) gedupeerden. Dit heeft niet alleen betrekking op financiële hulp, bijvoorbeeld bij schulden, maar ook op hulp op het gebied van wonen, gezondheid, maatschappelijke begeleiding, etc. De hiermee gepaard gaande kosten worden vergoed via een specifieke uitkering.

Maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en beschermd wonen
Onder deze taakvelden worden alle opvang en beschermd wonen voorzieningen verstaan met inbegrip van eventuele maatwerk dienstverlening en –voorzieningen voor burgers die in deze opvanglocaties verblijven. Uitgangspunt hierbij is dat ondersteuning, bescherming en behandeling zoveel mogelijk in de thuissituatie wordt ingezet. Deze regionale voorzieningen worden regionaal ingekocht en bekostigd. 

De kengetallen kwijtschelding BsGW die zijn gepresenteerd voor de jaren 2019 tot en met 2021 laten de totale werkelijke aantallen zien. Dit in tegenstelling tot het jaar 2022, waarvan het aantal kwijtscheldingsverzoeken op dit moment nog deels in behandeling is. Vandaar het lagere aantal verzoekschriften dat tot nu toe is toegewezen betrekking hebbende op het jaar 2022.  (Bron: Urap Q1 2023, BsGW).

Ten aanzien van het aantal personen in de WSW is meerjarig sprake van een afname, aangezien er geen nieuwe instroom in de WSW meer plaatsvindt.

Voor wat betreft het aantal personen met een traject schuldhulpverlening is in 2022 sprake van een duidelijke toename, nadat er in 2021 sprake was van een beperkte stijging. Oorzaak hiervan is een combinatie van de vroegsignalering en de uitbreiding van de capaciteit bij Welsun.

De instroom AMW/SHV is de afgelopen jaren vrijwel constant gebleven met uitzondering van het Corona jaar 2020. Tijdens de lockdown was het kantoor van Welsun voor cliënten ‘fysiek’ alleen bereikbaar middels afspraak. Noodzakelijke contacten vonden plaats via (beeld)bellen, mailen en in een uitzonderingsgeval een fysiek gesprek. Hier werd per afdeling (SHV en AMW/OW) verschillend gebruik van gemaakt. 

Welsun (1e lijn) en Kredietbank Limburg (KBL, 2e lijn) geven in samenwerking vorm aan de ondersteuning van mensen die schulden hebben. Ondanks de vroegsignalering en de voorspelde explosieve groei als gevolg van de diverse crisissen zien we dit nog niet in die mate vertaald in het beroep dat op schuldhulpverlening wordt gedaan, voor zover het de Kredietbank Limburg betreft. Wel zien we in 2022 een stijging in het beroep dat op de 1e lijns-schuldhulpverlening gedaan wordt. Ten aanzien van de KBL lopen een aantal majeure ontwikkelingen (wijziging van de gemeenschappelijke regeling, wijziging van de bekostingsstructuur en de uittreding van Heerlen) die in 2024 hun beslag moeten krijgen. 

Banen per 1.000 inwoners
Te zien valt dat het aantal banen per 1000 inwoners gestegen is. Dit laat zien dat er sprake is van een krapte op de arbeidsmarkt. Het aantal mensen dat werkt, is net als in 2021 hoger dan in 2020 en 2019. Dat wil zeggen dat er meer mensen werken. Het aantal lopende reïntegratievoorzieningen is licht gedaald. Dit heeft te maken met het aantal mensen dat snel naar werk te bemiddelen is. 

Cliënten met Wmo maatwerkarrangementen
2022 is niet een representabel jaar als gevolg van de achterstanden die we toen hebben gehad in het wegwerken van de meldingen. Voor zover we nu kunnen zien zal ook in 2023 de geleidelijke groei doorzetten.

Versterken vrijwilligerswerk vanuit de participatiewet (RVC-exp 02)
Via deze aanpak worden mensen met een uitkering participatiewet, die vrijwilligerswerk (gaan) doen structureel ondersteund (salarislasten 2024: € 211 duizend en 2025: € 220 duizend). Voorkomen van uitval, zorgen voor meer contacten, structuur en zinvolle dagbesteding, staan hierbij centraal. Hierdoor kan ook een mogelijke ontwikkeling van kandidaten gezien worden zodat doorstroom naar het ontwikkeltraject gerealiseerd kan worden. Omdat het gaat om de groep met lage arbeidsfitheid (1-30% arbeidsfit) is intensieve ondersteuning nodig.

Continuering project Vebego Participatie@work (RVC-exp 07)
Dit project is in 2023 gestart. Betreft een project waarbij deelnemers gedurende een traject van 2 jaar geleid worden naar een structurele baan in de schoonmaak. Om in 2024 te kunnen starten met een nieuwe groep zijn voor 2024 (€ 70 duizend) en 2025 (€ 45 duizend) extra middelen geraamd.

Uitbreiding tegemoetkoming in aanvullende collectieve ziektekostenverzekering Zuid-Limburg VGZ ISD BOL (RVC-exp 01)
Door het ophogen van het "VGZ tientje" naar € 15 per maand worden de burgers die een laag inkomen hebben en hoge zorgkosten extra ondersteund. Hiervoor is structureel € 30 duizend geraamd.

Voortzetting Praktech (RVC-exp 23)
Met de start van de pilot Praktech is Landgraaf een opleider rijker. Praktech is met zijn oorsprong in het speciaal onderwijs een opleider met extra aandacht voor persoonlijke factoren en uitdagingen. Daarnaast zijn zij zich aan het specialiseren in de begeleiding van anderstaligen. Een groep die binnen de participatiewet ook steeds groter wordt. Gezien de aard van de opleiding (bouw) werken zij intensief samen met Slot Schaesberg. Hiervoor is in 2024 € 100 duizend geraamd. Eind 2023 staat een evaluatie gepland. Op basis van de uitkomsten van deze evaluatie zal de gemeenteraad voorgesteld worden om de pilot te beëindigen dan wel structureel in te bedden. 

Budgetsubsidie Consuminderhuis (RVC-exp k03)
Het consuminderhuis ontvangt al jaren een subsidie van € 3 duizend. Deze subsidie staat niet in verhouding tot de grote bijdrage die zij leveren aan de doelstellingen op het gebied van armoede. Vanwege de steeds groter wordende doelgroep wordt voorgesteld om de bijdrage aan het consuminderhuis op te hogen naar € 8 duizend.

Voorzieningenwijzer (RVC-exp 05)
Voorgesteld wordt om nog meer in te zetten op de Voorzieningenwijzer. De ruimtevraag is voor de kosten van de consulenten van ISD BOL die opgeleid zijn om de Voorzieningenwijzer af te nemen. Hiervoor is structureel € 6 duizend geraamd.

Structureel maken 1 fte functie Participatiecoach MOB (RVC-exp 25)
Per 1 januari 2020 is 1 fte participatiecoach/wijkconsulent overgeheveld van ISD BOL naar het Mens Ontwikkel Bedrijf. Taak van deze participatiecoach bij het MOB is om kandidaten met een arbeidsfitheid van 1-30% te begeleiden naar een vrijwilligersplek binnen een van de vrijwilligersorganisaties binnen de gemeente Landgraaf. Daar heeft de Participatiecoach 1 jaar de tijd voor. Met het vooruitzicht dat het aantal kandidaten in deze doelgroep alleen maar zou groeien is in de begroting 2022 besloten om daar een extra fte participatiecoach (voor periode 2022-2023) aan toe te voegen.  Momenteel begeleiden deze 2 fte PC’s, 150 kandidaten naar een vrijwilligersplek. Daarnaast monitoren zij deze kandidaten op mogelijke ontwikkelbaarheid. Vanwege het succes is besloten om structureel ruimte te maken voor de participatiecoach MOB. Hiervoor is structureel € 79 duizend geraamd.

Financiën programma 6

In bijlage 2 van de programmabegroting worden de lasten en baten per taakveld weergegeven.

De volgende investeringen maken deel uit van dit programma (tussen haakjes bedragen inclusief BTW):
De investeringsuitgaven in 2024 van € 38.236 (€ 46.266) totaal, betreft de volgende investeringen:

Gedekte investeringen duurzame MOP's en MIP's € 38.236 (€ 46.266):
Taakveld 610: Acc. Dorpscentrum - uitvalschermen € 38.236 (€ 46.266)

  

 

GR Centrumgemeente Maastricht inkoop jeugdzorg - regio Zuid-Limburg
De gemeente Maastricht is centrumgemeente voor de niet lokaal en landelijk ingekochte jeugdhulp. De financiële bijdrage voorziet in crisishulp, verblijf en de gecertificeerde instellingen.

GR GGD ZL (Veilig Thuis)
Zie ook programma 7. De begroting van de GGD is vastgesteld in de raadsvergadering van 8 juni 2023 onder raadsvoorstel 23.

GR Samenwerking Informele Zorg (centrumgemeente Heerlen)
Vanaf 2019 treedt de gemeente Heerlen namens Landgraaf op als de formele subsidieverstrekker voor die organisaties die mantelzorgers ondersteunen of informele zorg leveren in onze gemeente. De stijging t.o.v. 2023 betreft indexatie.

GR Centrumregeling Samenwerking Parkstad opvang en beschermd wonen Wmo 2015 (centrumgemeente Heerlen)
De centrumregeling regionale samenwerking Parkstad opvang en beschermd wonen Wmo 2020 is in het leven geroepen om de taak opvang en beschermd wonen binnen de Wmo binnen Parkstad uit te voeren. De verantwoordelijkheden voor de taak liggen bij de deelnemende gemeenten. Het Rijksbudget wordt verstrekt aan de centrumgemeente Heerlen. 

GR ISD BOL
ISD BOL ontvangt een financiële bijdrage voor de beleidsvoorbereiding en uitvoering van taken met betrekking tot onderdelen van de Participatiewet. Daarnaast voert ISD BOL op verzoek van de gemeente aanvullende regelingen uit. De begroting van ISD BOL is vastgesteld in de raadsvergadering van 8 juni 2023 onder raadsvoorstel 27.

GR Kredietbank Limburg
De Kredietbank Limburg ontvangt een bijdrage voor de uitvoering van schuldhulptrajecten. Hiermee worden inwoners die in financiële problemen zijn gekomen - en die daar zonder hulp van buiten niet meer uit komen - ondersteunt. De begroting van de Kredietbank is vastgesteld in de raadsvergadering van 8 juni 2023 onder raadsvoorstel 20.

GR Omnibuzz
Omnibuzz ontvangt een financiële bijdrage voor de uitvoering van het collectief- en individueel vervoer van Wmo-cliënten met een indicatie. De begroting van Omnibuzz is vastgesteld in de raadsvergadering van 8 juni 2023 onder raadsvoorstel 31.

GR Werkvoorzieningschap Oostelijk Zuid Limburg (WOZL)
Het WOZL ontvangt een financiële bijdrage voor de uitvoering van beschut werk en de invulling van het formeel werkgeverschap in het kader van de Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw). De begroting van WOZL is vastgesteld in de raadsvergadering van 8 juni 2023 onder raadsvoorstel 24.

GR Werkgevers Service Punt
Het Werkgevers Service Punt ontvangt een financiële bijdrage voor de werkgeversdienstverlening ten behoeve van de doelgroep Wsw en Participatiewet én voor de uitvoering van de Wsw, met uitzondering van het formeel werkgeverschap. De begroting van het WSP is vastgesteld in de raadsvergadering van 8 juni 2023 onder raadsvoorstel 24.

JENS
De preventieve en ambulante jeugdhulp wordt gezamenlijk met Heerlen en Voerendaal ingekocht bij JENS door middel van een jaarlijkse ‘lumpsum’ bijdrage.

Stichting Levantogroep inzake Housing en Opvang
Levantogroep wordt jaarlijks gesubsidieerd om problematische woonsituaties te stabiliseren en uithuiszettingen te voorkomen. De stijging t.o.v. 2023 betreft indexatie. 

Stichting Levantogroep inzake Algemene Voorziening Slot Schaesberg
Levantogroep wordt jaarlijks gesubsidieerd inzake de algemene voorziening voor (begeleiding van activiteiten bij Slot Schaesberg. De stijging t.o.v. 2023 betreft indexatie. 

Zorg en Veiligheidshuis Parkstad (ZVHP)
De begroting 2024 van het Veiligheidshuis betreft de werkzaamheden uitbreiding coördinatie in verband met nazorg reïntegratie ex-gedetineerden. Deze bedragen worden vastgesteld op basis van de goedgekeurde begroting van het Veiligheidshuis. (Het grootste gedeelte van het budget met betrekking tot ZVHP is opgenomen onder programma 1).

Gemeente Sittard-Geleen inzake VIA
VIA staat voor Verbindingsknooppunt Informatie en Advies voor personen met verward gedrag. De gemeente Sittard-Geleen ontvangt vanaf 2024 hiervoor een bijdrage als uitvoerende centrumgemeente. Het VIA zorgt voor vroegtijdige signalering van problemen wat weer kan leiden tot aanmelding bij andere partners zoals: bemoeizorg, vangnet, het veiligheidshuis, etc.

Stichting MEE Zuid-Limburg
De bijdrage aan stichting MEE voorziet in de onafhankelijke cliëntondersteuning voor inwoners van Landgraaf die minder zelfredzaam zijn en daarvoor een beroep moeten doen op zorg- en ondersteuning vanuit de Wmo. De stijging t.o.v. 2023 betreft indexatie. 

Belangenvereniging Rimburg
De Belangenvereniging Rimburg ontvangt jaarlijks een bijdrage inzake de algemene voorziening dagbesteding voor activiteiten van het dorps inlooppunt in de kern Rimburg. De stijging t.o.v. 2023 betreft indexatie. 

Stichting Calibris Advies (wijkleerbedrijf Landgraaf)
Calibris advies ontvangt jaarlijks een subsidie voor de exploitatie van het Wijkleerbedrijf Landgraaf. De stijging t.o.v. 2023 betreft indexatie. 

Stichting The MoveFactory
De stichting The MoveFactory wordt gesubsidieerd voor het werkgeverschap van de combinatiefunctionarissen sport en bewegen en de uitvoering van het uitvoeringsprogramma sport en bewegen. De subsidie wordt ingezet vanuit de programma’s sport, cultuur en recreatie – sociaal domein en volksgezondheid. Zie ook programma's 5 en 7. De stijging t.o.v. 2023 betreft indexatie. 

Stichting Park Strijthagen (Eikske)
Zie ook programma 5. De stijging t.o.v. 2023 betreft indexatie. 
Stichting Samen Delen Regio Parkstad, Voedselbank Limburg-Zuid, Jeugdfonds Sport Limburg, Jeugdfonds Cultuur Limburg, Leergeld Parkstad, Consuminderhuis Parkstad, Vincentiusvereniging Landgraaf. Deze organisaties ontvangen jaarlijks een subsidie zodat zij mensen die zelf onvoldoende financiële middelen hebben kunnen ondersteunen bij hun deelname aan de maatschappij. De stijging t.o.v. 2023 betreft indexatie. 

Stichting CMWW Brunssum (Belbus)
Het CMWW ontvangt jaarlijks een subsidie voor de administratie en ondersteuning van de Landgraaf Bus (Belbus). De stijging t.o.v. 2023 betreft indexatie. 

Stichting Welsun
Deze subsidie aan Welsun is bestemd voor de uitvoering van maatschappelijk-, ouderen- en cultureel werk, de Vrijwilligerscentrale, schulddienstverlening en coördinatie inloop GGZ en de terugkerende kosten wijkpunt Sun-plein. De stijging t.o.v. 2023 betreft indexatie. Deze subsidie is inclusief een tijdelijke uitbreiding voor 2 fte buurtopbouwerkers en 1 fte ouderenwerk in 2024 (incidentele subsidie). 

Stichting An d’r Put
Stichting An d’r Put ontvangt een financiële bijdrage voor het beheer en exploitatie van de accommodatie, met als doel het in stand houden van de accommodatie voor een duurzaam en eigentijds aanbod van sociaal maatschappelijke activiteiten, sport, spel en cultuur. In 2023 is een nieuwe overeenkomst gesloten, waardoor de kosten dalen.

Stichting GIPS spelen en leren
De stichting ontvangt jaarlijks een subsidie voor het uitvoeren van gastlessen op alle basisscholen over het leven met een beperking. De stijging t.o.v. 2023 betreft indexatie. 

R01
Sinds 1 januari 2022 is de nieuwe Wet Inburgering van kracht. Aan de hand van de landelijke veranderopgave en regionale uitgangspunten wordt het lokale inburgeringstraject ingericht. Enerzijds komen er taken te vervallen door regionale aanbestedingen en anderzijds komen er taken bij door landelijke wetgeving. Dit heeft zijn doorwerking in het definitief beleggen van taken bij de gemeentelijke uitvoeringsorganisaties en het inzicht in de financiële mogelijkheden daartoe. De programmamiddelen worden verkregen via de SPUK. De hoogte van de SPUK hangt af van het aantal inburgeraars dat in het betreffende jaar in Landgraaf komt wonen en start met de inburgering. Het risico blijft dat met deze nieuwe taken de budgetten per inburgeraar ontoereikend blijken. Per afgenomen traject zal er worden afgerekend. De berekening van een (rijks)budget per inburgeraar is nu op basis van gemiddelden. Als er bijvoorbeeld in de gemeente meer mensen zijn waarbij maatwerk geleverd moet worden in de zogeheten Z-route voor de inburgeraars met de grootste afstand tot de arbeidsmarkt. Of er zijn juist de hogere (en duurdere) onderwijsroutes dan gemiddeld passend. Beide routes zijn duurdere trajecten. Of omdat de gezinsmigranten nu ook door het MOB gevolgd moeten worden, waardoor de caseload bij hen groter wordt en de kosten toenemen. Om de inburgering optimaal te laten verlopen, zodat we de kans op participatie vergroten, is het zorg om rekening te houden met het risico dat er meer budget bij moet. Rijksmiddelen alleen zullen niet afdoende zijn om de Landgraafse uitvoeringsorganisaties ruimte te geven de volgende wettelijke taken uit te voeren:- Regionale uitbesteding inhoudelijke modules participatieverklaringstraject- Lokale intensivering/samenwerking Persoonlijk Inburgeringsplan en Participatie;- Lokale uitvoering financieel ontzorgen;- Lokale intensivering begeleiding budgetteren. Daarnaast hebben we de laatste jaren een achterstand opgelopen bij de reguliere, verplichte taakstelling. Dit kan leiden tot mogelijk hogere, onvoorziene, kosten door mogelijke sancties met financiële gevolgen vanuit de toezichthouder (de provincie). We gaan uit van 50% van de totale taakstelling in een jaar, waarbij mogelijk € 1 duizend extra per inburgeraar nodig is.

R02
Binnen de Kredietbank Limburg lopen momenteel een tweetal processen die van invloed kunnen zijn op de financiële bijdrage die de gemeente Landgraaf aan deze gemeenschappelijke regeling moet doen, los van de daadwerkelijke afname van dienstverlening. Op de 1e plaats betreft het hier de wijziging van de bekostigingsstructuur, waarbij afhankelijk van de gekozen structuur de meerkosten voor Landgraaf in het meest ongunstige geval € 350 duizend bedragen (prijsniveau 2019). Een andere variant zal tot € 120 duizend aan meerkosten met zich mee brengen. Daarnaast speelt de uittreding van Heerlen, en alhoewel de uittredingskosten in beginsel voor de uittredende partij zijn zit hier wel een afbouw in. De uittredingskosten en de financiële impact die dat voor de andere GR-deelnemers heeft is op dit moment lastig te becijferen. Op basis van afbouw van 100% in 2024, 80% in 2025, 60% in 2026 en 40% in 2027 van uittredingskosten die normaal voor de uittredende partij zijn én ons aandeel aan inwoners ten opzichte van die van de andere GR-gemeenten is hiervan wel een inschatting gemaakt. Bijkomend is dat de KBL dienstverlening levert aan niet-GR gemeenten, waarbij door de uittreding van de gemeente Heerlen het volume dat aan niet GR-gemeenten geleverd mag worden onder druk komt te staan (een GR moet voor 80% diensten aan de aangesloten gemeenten leveren). Ook dit is nu nog niet becijferen.

R05A
Uit de jaarrekening 2022 blijkt opnieuw dat de GGD ZL geen hoog weerstandsvermogen heeft, dit met een financiële kwetsbaarheid tot gevolg. Het weerstandsvermogen van alle onderdelen met uitzondering van de RAV is te laag en in sommige gevallen zelfs negatief. De verwachting is dat dit ook de komende jaren zo zal blijven gezien het feit dat het Algemeen Bestuur van de GGD, in afwijking van de gemeenschappelijke regeling, heeft besloten geen financiële reserve aan te vullen, tenzij dit kan vanuit positieve jaarresultaten. Dit betekent dat iedere financiële tegenvaller ten laste kan komen van de gemeenten. We nemen daarom in onze programmabegroting 2024 een risico op voor het GGD ZL becijferde risico. Het totaal (Kans * Impact/Hoog) van de risico's voor het programma Veilig Thuis wordt het totaal geschat op € 1,125 miljoen. Naar rato verdeelsleutel is het aandeel voor Landgraaf 6,37%. In de programmabegroting 2024, programma 6, nemen we derhalve een risico op voor € 150.332. Omdat de GGD zelf met kanspercentages gewerkt heeft in haar eigen begroting 2024 nemen we het volledige Landgraafse deel van het risicobedrag op in onze begroting 2024.

R06
Dit betreft het Landgraafse aandeel in de risico's die de GR Omnibuzz heeft geïdentificeerd in haar begroting 2024.

R08
Uit de afspraken in de hervormingsagenda jeugd blijkt dat er tussen Rijk en gemeenten nog geen zekerheid en overeenstemming bestaat vanaf 2025 over € 380 miljoen besparingspotentieel op een totaal van ca. € 1,5 miljard vanaf 2026. Het Landgraafse aandeel daarin betreft ca. 0,27% hetgeen neer komt op een risico van ca. € 1 miljoen. Het is op dit moment eveneens  onduidelijk hoeveel extra kosten moeten worden gemaakt door gemeenten om de hervormingsagenda te implementeren.

R09
Dit thema hangt inhoudelijk samen met de hervorming van de jeugdzorg maar verloopt via een andere programmastructuur. De komende jaren zullen we te maken krijgen met grote veranderingen in de jeugdbeschermingsketen. In het programma 'Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming', opgesteld in opdracht van de ministeries van Justitie en Veiligheid en VWS, en de VNG worden deze veranderingen beschreven. In het huidige stelsel van de jeugdbescherming Nederland zijn taken en verantwoordelijkheden ondergebracht bij verschillende ministeries en bij lokale overheden. Kijkend naar de verschillende uitvoeringsorganisaties betrokken bij gezinnen, dan zien we organisaties met eigen taken en bevoegdheden, vaak tot in detail vastgelegd in eigen wet- en regelgeving, beleid en protocollen. Het toekomstscenario kind- en gezinsbescherming wil hier een verbeterslag in maken. Het schetst een nieuwe opzet om tijdig passende hulp en ondersteuning vorm te geven. Die nieuwe manier van werken moet samenhangende hulp en steun organiseren voor het hele gezin. Deze ontwikkelingen zullen een grote impact hebben op de jeugdbeschermingsketen. Veilig Thuis zal hier dan ook de komende jaren mee te maken krijgen en is hierin een belangrijke partner. In de voorliggende periode zal er onder leiding van de aangestelde kwartiermaker, hard worden gewerkt aan de reorganisatie van de hele keten in de regio. Men wil de functionaliteiten van de Raad van de Kinderbescherming, Gecertificeerde Instellingen en Veilig Thuisorganisaties bundelen naar één regionaal veiligheidsteam. Veilig Thuis zal hierin een belangrijke bijdrage hebben en deze ontwikkeling zal van ons ook een brede inzet vragen. Onduidelijk is nog of dit alleen capaciteit of ook middelen betreft.

R10
Per 2023 is het segment Wonen in het kader van jeugdhulp via centrumgemeente Maastricht voor Zuid-Limburg gegund aan 2 partijen (HOOM en Stichting Xonar). Beide contractpartners bestaan uit een samenwerkingsverband van meerdere zorgaanbieders. Het segment wonen gaat over het woonaanbod voor jeugdigen die tijdelijk of langdurig niet thuis kunnen wonen. Wanneer de thuissituatie geen veilige woonomgeving voor de jeugdige vormt moet er een alternatieve woonvorm gevonden worden. Bijvoorbeeld in een pleeggezin, gezinshuis of leefhuis. Bij de implementatie van het segment wordt duidelijk dat het aanbod niet afdoende gedekt is. Daardoor moet worden uitgeweken naar maatwerkcontracten met financiële consequenties.

R11
Xonar is een van de grootste aanbieders van jeugdhulp in onze regio. In de afgelopen jaren is hun exploitatie verliesgevend geweest. Daarom is al enige tijd de frequentie van de reguliere periodieke gesprekken verhoogd en is sinds juli 2022 het draaiboek continuïteit jeugdhulp van kracht. Op Xonar is trede 3 van toepassing wat onder meer inhoudt dat verplicht een herstelplan moet worden opgesteld dat moet leiden tot een duurzaam herstel van de situatie. De Jeugdautoriteit monitort de voortgang van de ontwikkelingen. Uiteindelijk gaat het erom dat de continuïteit van de jeugdhulp verzekerd is. Het herstelplan is in december 2022 door Xonar opgeleverd. Omdat het herstelplan bedrijfsgevoelige informatie bevat heeft Xonar het document onder geheimhouding met de gemeenten gedeeld. Voor de gemeenteraden was de publieksversie beschikbaar en via een raadsinformatiebrief verstrekt. Het herstelplan is door de gemeenten en de Jeugdautoriteit grondig geanalyseerd. Onze vragen hebben we met Xonar besproken. Om de continuïteit van de jeugdzorg te borgen is in 2023 en verder een financiële bijdrage van de gemeenten noodzakelijk. In okt. 2023 vindt besluitvorming plaats over de financiële bijdrage aan Xonar. Het aandeel voor Landgraaf bedraagt in deze € 691.057 en daarmee samenhangend € 19.676 aan extra uitvoeringskosten bij de gemeente Maastricht. In principe is dit een eenmalige bijdrage gekoppeld aan voorwaarden die Xonar dient na te komen. In hoeverre dit succesvol zal zijn is nooit met 100% zekerheid te zeggen, mede gezien de ontwikkelingen gaande in het jeugddomein (bv. hervormingsagenda). Derhalve nemen we voor 2024 ev. een PM-post op.

R12
Vervallen.

R14
Ondanks het gegeven dat er vanaf 2023 een nieuwe opdracht is gegund aan JENS met een verhoogde lumpsum inclusief indexering blijkt dat effecten na-ijlen. Corona, de intensieve migratie (vluchtelingenproblematiek) en verhoogde indexering personeelskosten zullen een onvoorzien effect hebben. De mogelijkheid bestaat dat JENS een beroep zal doen op onvoorzien (lees veiligheidsventiel in het contract). Het mogelijke aandeel Landgraaf is becijferd op basis van het worstcase scenario.

R15
De uitvoeringskosten voor de regiosamenwerking Jeugd in de regio Zuid-Limburg zullen de komende jaren toenemen. Steeds meer taken van beleid (waaronder de hervormingsagenda) worden regionaal opgepakt en leiden tot een grotere formatiebehoefte bij de centrumgemeente. Met name de nieuw opgerichte contractregieteams (CRT's) zullen extra capaciteit vergen. Naast de reguliere deelname, voorbereiding, coördinatie en deels uitvoeren i.s.m. aanbieders en partners van de ontwikkelagenda jeugd, hoort ook de nieuwe taak relatiemanagement tot de taken van de medewerkers in de CRT's, om de transformatie te borgen.

R16
Op 16 augustus 2023 heeft de Centrale Raad van Beroep (CRvB) 2 belangrijke uitspraken gedaan over het PGB-uurtarief voor hulp bij het huishouden en individuele begeleiding. Het gaat hierbij om het tarief voor zorgverleners uit het sociaal netwerk, zoals een partner, familie of vrienden. De CRvB heeft geoordeeld dat het PGB-uurtarief onvoldoende is om toereikende ondersteuning te kopen. De Raad stelt dat de hoogte van het pgb-uurtarief moet worden vastgesteld aan de hand van de CAO’s die gelden voor hulp bij huishouden of begeleiding. Dit betekent dat gemeenten die een PGB-tarief voor begeleiding of hulp bij huishouden hanteren dat gelijk is aan het minimumloon, dit PGB-uurtarief moeten aanpassen. De tarieven voor informele (niet-professionele) zorg en professionele zorg worden hiermee gelijk getrokken. Het is goed mogelijk dat dit, naast de hulp bij huishouden en individuele begeleiding, ook gevolgen gaat hebben voor andere maatwerkvoorzieningen in de Wmo en individuele voorzieningen in de Jeugdwet. 

RV
Met de her-activering en op peil brengen van onze egalisatiereserve BUIG neemt het risico dat we v.w.b. de BUIG bij toekomstige Beraps ISD BOL een beroep moeten doen op de algemene reserve ter dekking van een BUIG tekort af. In voorkomend geval dat er toch een groot verschil opkomt ondanks het objectief aan ons toebedeelde budget kunnen we daarnaast nog altijd – afhankelijk van de omvang van het tekort - een beroep doen op de bestaande vangnetregeling. Desalniettemin nemen we uit voorzichtigheid toch een risicopost op voor het mogelijk onvoldoende groot zijn van de egalisatiereserve. Over de vier jaren hebben we een buffer ter grootte van het eindsaldo van 2027 dat gelijk is aan € 911 duizend. We schatten de maximaal benodigde risicopost in ter hoogte van een gelijk bedrag van circa € 1 miljoen per jaar. De kans dat we hier een beroep op moeten doen schatten we in als klein, omdat we én een buffer hebben in de egalisatiereserve van € 911 duizend over vier jaren, én we bij een groot tekort een beroep kunnen doen op de vangnetregeling.